Professor Soraya Bardien van die Universiteit Stellenbosch (US) is bekroon met die gesogte Vroueleierskapstoekenning van die Higher Education Resource Services South Africa (HERS-SA) in die Wetenskapkategorie. Die toekenning is 'n gepaste erkenning tydens Vrouemaand wat haar reis van nederige begin tot nasionale erkenning vier.
Die professor in die Departement Biomediese Wetenskappe, wat die enigste navorsingsgroep in Afrika suid van die Sahara lei wat die genetiese oorsake en siektemeganismes van Parkinson se siekte ondersoek, het die toekenning ontvang vir haar uitsonderlike bydraes tot Wetenskap, Tegnologie, Ingenieurswese en Wiskunde (STEM) deur die loop van haar akademiese loopbaan.
“Ek is verstom oor hierdie toekenning. Dis so onverwags en absoluut wonderlik om hierdie erkenning te ontvang," het Bardien gesê. “Ons dink dikwels nie ons werk is goed genoeg vir toekennings nie, maar dit wys dat ons – veral vroue – nie ons eie ergste kritici moet wees nie. Ons móét aansoek doen vir toekennings!"
Nuwe baanbrekerswerk in Parkinson-navorsing
Bardien se navorsing het insigte oor Parkinson se siekte in Suid-Afrikaanse bevolkings onthul. Haar span se ondersoeke het getoon dat Suid-Afrikaners tipies nie die siekteveroorsakende genetiese variante dra wat in Europese en Asiatiese bevolkings voorkom nie, waar die meeste Parkinson se navorsing histories gekonsentreer was.
“Dit is nie verbasend nie, gegewe die unieke genetiese samestelling van ons bevolking," het Bardien verduidelik. “Suid-Afrika se geskiedenis het 'n 'genetiese smeltpot' geskep wat gelei het tot unieke genetiese variasie en argitektuur wat nêrens anders in die wêreld gesien word nie."
Haar navorsingsgroep gebruik die nuutste genetiese siftingstegnieke om potensieel nuwe oorsake van Parkinson se siekte in Suid-Afrikaners te identifiseer. Die span het onlangs begin saamwerk met die Global Parkinson's Genetics Program (GP2), 'n internasionale inisiatief wat die genetiese basis van die siekte bestudeer, veral in lande waar navorsing beperk was.
Die tweede pilaar van Bardien se navorsing fokus op kurkumien – 'n komponent van borrie – as 'n potensi?le terapie vir Parkinson se siekte. Bekend as kragtige antioksidant met anti-inflammatoriese eienskappe, word kurkumien deur haar span bestudeer deur selle van Parkinson-pasi?nte te gebruik om die terapeutiese potensiaal daarvan te verstaan.
Van nederige begin tot internasionale erkenning
Bardien se pad na akademiese uitnemendheid het begin by Belgravia Ho?rskool, 'n relatief minderbevoorregte skool op die Kaapse Vlakte sonder 'n wetenskaplaboratorium. Die skool se betrokkenheid by anti-apartheidsprotesoptogte tydens die middel-1980's het beperkte skoolonderrig gedurende kritieke laaste jare vir haar beteken.
“Ons skool was betrokke by die skoolproteste teen apartheid in die middel-1980's, wat beteken het dat ons nie veel skoolonderrig gehad het nie, veral in Graad 11 en 12," het sy onthou.
Ten spyte van hierdie uitdagings het sy “net-net" toelating tot die Universiteit van Kaapstad (UK) gekry. Sonder laboratoriumervaring was haar eerste jaar uitdagend, maar teen haar derde jaar het sy die Max Delbrück Wetenskapprys gewen.
Nadat sy haar PhD in menslike genetika aan die UK in 1999 verwerf het, het Bardien nadoktorale genootskappe by verskeie instellings voltooi voordat sy in 2006 as senior lektor by die US aangesluit het. Sy is in 2012 tot medeprofessor en in 2019 tot vol professor bevorder, en het haar intreerede gelewer op dieselfde aand wat sy die HERS-SA-toekenning ontvang het.
'n Passie vir mentorskap
Benewens haar navorsingsprestasies, het Bardien onwrikbare toewyding getoon aan die ontwikkeling van die volgende generasie Suid-Afrikaanse wetenskaplikes. Sy het gegradueer of is tans besig om 50 nagraadse studente en sewe postdoktorale genote te begelei.
Haar indrukwekkende akademiese rekord sluit meer as 120 publikasies, drie boekhoofstukke, een patent en talle toekennings in. Sy het gedien in komitees van verskeie internasionale konsortiums, wat Suid-Afrika en die bre?r Afrika-kontinent verteenwoordig.
Kampvegters vir vroue in die wetenskap
Die HERS-SA Ho?r Onderwys Vroueleierstoekenning erken vroue wat 'n beduidende impak op ho?r onderwys gemaak het, ander inspireer en geslagstransformasie oor verskeie dissiplines bevorder.
“Ek voel ons word ondergeskik in ons veld, en ons het meer struikelblokke om te oorkom as ons manlike eweknie?," het Bardien gesê. “Ons leef in 'n ongelyke samelewing. Dit is steeds in baie opsigte 'n manswêreld. Die nalatenskap van apartheid was 'n dubbele slag vir sommige. Ek voel baie ge?erd om hierdie toekenning te wen."
Wanneer sy nie wetenskaplike kennis bevorder nie, geniet Bardien tuinmaak, stap in Suid-Afrika se wildernisgebiede en misdaaddokumentêre.
