'n Baie waardevolle uitstalling wat lig op Suid-Afrika se onstuimige verlede werp voor en ná die aanbreek van demokrasie 30 jaar gelede, is vandeesweek by die Universiteit Stellenbosch (US) se Biblioteek- en Inligtingsdiens geopen. Die uitstalling is deel van 'n bre?r herdenking van Suid-Afrika se demokratiese evolusie aan die US.
Die uitstalling, getiteld '1994–2024 – Democracy in South Africa: A History Told by Unique Library Collections', vertoon skaars en histories belangrike artikels wat deur die SU Biblioteek se afdeling vir spesiale versamelings saamgestel is en wat die land se reis na demokrasie uitbeeld.
Die projek is 'n samewerkingspoging tussen die US Biblioteek- en Inligtingsdiens en die US Museum. Albei instellings bied geleenthede en uitstallings aan om die 30-jaar mylpaal in Suid-Afrika se geskiedenis te herdenk.
Die bekendstellingsgeleentheid is deur akademiese personeel, studente en biblioteekpersoneel bygewoon. Ellen Tise, Senior Direkteur: US Biblioteek- en Inligtingsdiens, het konteks aan die uitstalling verskaf en die US Biblioteek se rol in die dokumentering en bewaring van Suid-Afrika se ryk geskiedenis beklemtoon.
Tise het genoem dat die manuskripversamelings in die US Biblioteek, wat oor die afgelope 55 jaar versamel is, byna 500 unieke versamelings insluit. Hierdie versamelings is die afgelope paar jaar uitgebrei om 'n meer omvattende siening van Suid-Afrika se geskiedenis te weerspie?l, met die fokus op die pad na demokrasie en die deurslaggewende oomblikke wat die nasie gevorm het.
Passie vir historiese navorsing
Die Universiteit het 'n verantwoordelikheid om toegang tot kennis te bied wat ons help om sin te maak van die geskiedenis, het Tise gesê. Sy het beklemtoon hoe belangrik dit is om die historiese konteks te verstaan wat in 1994 tot die vestiging van demokrasie gelei het, veral vir die jonger geslag wat nie hierdie transformerende tydperk beleef het nie.
“Biblioteke gaan ook daaroor om stories te vertel. Om ons stories te verstaan en waar ons vandaan kom, lig ons besluite vandag in." Tise het gesê die uitstalling dien as 'n herinnering aan Suid-Afrika se reis na 'n regverdiger, meer inklusiewe en demokratiese samelewing, en eer die veerkragtigheid en kollektiewe gees wat steeds die land se toekoms vorm.
“Die versamelings fokus op die pad na demokrasie deur onderhandelinge om 'n klimaat van verandering in Suid-Afrika te skep," het sy verduidelik. “Ons kyk na sommige van die organisasies en individue wat 'n rol in die onderhandelinge en voorbereidings tot demokrasie – van die ekonomiese druk tot konferensies, werkswinkels, kiesersopvoeding tot die 1994-stemming en die eerste demokratiese parlement – gespeel het, asook die veranderinge en hoogtepunte van die demokrasie in Suid-Afrika tot 2024."
Verder wys dit ook hoe die US oor die jare aan die pad na demokrasie deelgeneem het, het Tise opgemerk. Die uitstalling het ten doel om 'n passie vir historiese navorsing en 'n dieper begrip van die land se reis aan te wakker. “Ons hoop gebeure soos hierdie sal 'n nuwe geslag navorsers inspireer om hulleself in hierdie versamelings te verdiep," het Tise gesê.
Transformatiewe krag van kennis
Prof Nico Koopman, Viserektor: Sosiale Impak, Transformasie en Personeel, het die uitstalling met 'n boodskap oor die rol van universiteite as kurators en skeppers van kennis geopen. Hy het die transformerende krag van kennis in die samelewing beklemtoon.
Koopman het ook die behoefte aan kritiese besinning oor Suid-Afrika se demokratiese reis aangespreek. “Ons moet 'n kritiese ingesteldheid kweek om tussen die sterk- en swakpunte in die samelewing te onderskei," het hy beklemtoon. Koopman het besin oor die huidige stand van demokrasie en die hoop uitgespreek dat die uitstalling besoekers sal inspireer om erkenning te gee aan die prestasies én uitdagings wat voorlê, en om aan 'n regverdiger en billiker samelewing te werk.
“Ek hoop hierdie uitstalling sal ons help om vorentoe te beweeg met kennis wat ons inlig en dan transformeer; kennis wat ook te midde van soveel kompleksiteit belig en verhelder; en kennis wat op die een of ander manier lig bring te midde van al die swaarmoedigheid wat ons ervaar," het Koopman gesê.
Sommige van die unieke versamelings en items sluit in:
- “ 'n Gebed deur Beyers Naudé, 1994" – 'n handgeskrewe nota wat deel uitmaak van die Beyers Naudé-versameling.
- 'n Brief van Nelson Mandela waarin aangedui word dat die heronderhandeling van Suid-Afrikaanse oorsese skuld in die 1980's 'n groot rol in sy bevryding gespeel het – 'n artikel uit die Suid-Afrikaanse Buitelandse Skuldinvordering, 1985/1986.
- Hierdie versameling bevat ook 'n brief van Anton Rupert aan PW Botha waarin hy dat ernstige oorweging aan hervorming gegee word.
- Die Frederik van Zyl Slabbert-versameling met verskeie interessante artikels, waaronder sy bedanking uit die parlement, sienings oor apartheid en die behoefte aan hervormingsdebat.
- Die IDASA-versameling met interessante inligting oor kiesersopvoeding voor die 1994-verkiesing.
Die uitstalling is oop vir die publiek en duur tot die einde van die jaar. Dit bied 'n waardevolle geleentheid aan besoekers om deur die lens van die US Biblioteek se spesiale versamelings na die geskiedenis van Suid-Afrika se demokrasie te kyk.
