?Drie beste vriende stap by 'n kroeg in. Almal van hulle is prokureurs. Een is Xhosa, een is Afrikaans en een is Indi?r… As dit vir jou na die begin van 'n grap of 'n raaisel klink, was jy dalk nie onlangs op Stellenbosch nie.

dié drie uitsonderlike regs-studente het verlede week rede gehad om die vonkelwyn te laat vloei, want almal het met vlie?nde vaandels aan die Universiteit Stellenbosch (US) gegradueer. Akhona Sandaza en Dawid Oosthuizen het LLM-grade ontvang, terwyl Seyuran Arran sy LLB verwerf het.

Akhona, oorspronklik van Knysna, was die eerste om in 2018 'n Matie te word. Dawid en Seyuran – of Sey soos sy vriende hom noem – was ho?rskoolvriende in Johannesburg wat in 2019 by die US aangekom het. As 'n tweedejaarstudent is Akhona in die ori?nteringsweek aan Dawid toegewys as 'n mentor van die Vesta Pendelstudentegemeenskap (PSG) se regsgeleerdheidtak.

Sey het kort voor lank by hulle sosiale aktiwiteite aangesluit en 'n diep en blywende vriendskap het begin vorm aanneem. Oor die verloop van ses jaar het die drie vriende akademiese uitdagings, prestasies en teleurstellings gedeel. Hulle het saam geswot, oor aktuele sake en regsuitsprake gedebateer en soms oor 'n koppie koffie al te lekker geskinder. Tussendeur het die jong manne tot gerespekteerde studenteleiers ontwikkel.

Sey was 'n huiskomiteelid in Metanoia-koshuis en het op vele gebiede tot die koshuis bygedra, soos as voorsitter van die Vensters-komitee en as kaptein van die koshuis se sokkerspan. Akhona en Dawid was albei mentors en het vir twee termyne elk op Vesta se huiskomitee gedien. Gedurende hulle termyne het Akhona as onder-primarius en Dawid as hoof van verwelkoming en uiteindelik as primarius van Vesta gedien. 

Op hulle onlangse gradeplegtigheidsdag het hulle besin oor hoe hulle die US se unieke Drie Musketiers geword het.

Grondslag van respek en vertroue

Die grondslag van hulle vriendskap is in vertroue, gedeelde waardes en respek vir mekaar se verskille gesetel, verduidelik Akhona. “Ons band is baie sterk. Ons het mekaar altyd deur persoonlike groei en uitdagings ondersteun."

Dawid, wat in 'n hegte Afrikaanse gesin grootgeword het, het hom dikwels verwonder aan Akhona en Sey se uitgebreide families en hulle feestelike samekomste. Sey het hulle aan Indiese kookkuns en Hindoe-tradisies bekendgestel, terwyl Akhona Xhosa-gebruike en gesegdes gedeel het. “Om mekaar se families te ontmoet, het die sirkel voltooi," sê Sey. “Ons het besef hoe eenders ons kernwaardes was, ondanks al die verskille."

“Teen hierdie tyd is ons almal soos familie vir mekaar," bevestig Dawid, wat deesdae as 'n belasting-kenner by 'n firma in Kaapstad werk. “My vriendskap met Akhona en Sey het my studentelewe op Stellenbosch ekstra spesiaal gemaak." Die Universiteit het hulle verbintenis bemiddel, maar dit nie geforseer nie, beklemtoon Dawid. “Dit het ons 'n platform gebied om mekaar te leer ken. Die res het natuurlik gekom."

Hoewel hy aanvanklik as mentor opgetree het, sê Akhona hy het ook waardevolle lesse by sy jonger vriende geleer. “By Sey het ek die belangrikheid van geduld geleer; ook die waarde van familie en om aan tradisies vas te hou, maar ook oop te wees vir verandering. By Dawid het ek die krag van veerkragtigheid geleer en hoe om uitdagings met 'n positiewe ingesteldheid te navigeer. Sey en Dawid het my albei geleer hoe om lesse uit my verlede met balans en egtheid in my toekoms te integreer."

Dawid sê hy is dol daaroor om met Akhona te debatteer. "Dit klink dalk nerdy, maar vir 'n toegewyde regstudent is dit spesiaal om iemand te vind wat ook passievol is oor wat in die regswêreld aangaan en altyd bereid is om oor regsuitsprake te debatteer. Ons stem nie altyd saam nie, maar ons verfyn mekaar se standpunte. Die geheim is om oopkop te bly en bereid te wees om te luister."

Hoewel daar soms misverstande was, het dinge nooit in 'n lelike twis ontaard nie. “Ons hanteer nie mekaar met handskoentjies nie," sê Sey. “Omdat ons oop en respekvol is, het dit nooit giftig geword nie." Akhona beaam dit: “Ons sal sit en dinge uitpraat, raakpunte vind en tot 'n vergelyk kom."

Die sielsgenote sê hulle beste herinneringe aan hulle studentelewe aan die US is die lekker kuier en klets oor koffie of aandete en die goue tye op kampus. “Of dit nou was om oor die lewe te besin, of oor die nuus of politiek te gesels, of net pret te hê – ons is immers tog jonk! – ons het altyd op 'n dieper vlak bande gesmee," sê Akhona. “Ons was mal daaroor om op avonture op en om die dorp te gaan."

Hulle deel 'n liefde daarvoor om mense dop te hou, voeg Sey met 'n glimlag by. “En ons het elke moontlike geleentheid aangegryp om wynplase te besoek."

Veilige ruimte vir kwesbaarheid

Dawid en Sey is kranige sokkerspelers, maar sport is nie Akhona se sterk punt nie. "Ek het hulle egter altyd saamgesleep op staptoere, soos die Action4Inclusion Sosiale Geregtigheid-staptog," glimlag hy. “Ons vriendskap is 'n ruimte waar ek gemaklik voel om kwesbaar te wees. Die feit dat ek op sekere maniere anders is, was nooit 'n probleem nie. Ons kon almal net onsself wees. Ons het na mekaar uitgereik sonder vrees of oordeel. Dit het my die waarde van hegte vriendskappe tussen mans gewys wat sosiale verwagtings van manlikheid te bowe gaan," voeg Akhona op 'n ernstiger noot by.

In 'n wêreld waar jong mans soms worstel met isolasie of verwronge idees van manlikheid, het hulle vriendskap 'n toevlugsoord geword.

Sey, wat deesdae in Johannesburg in die regsafdeling van 'n ingenieurs- en konstruksiekonsultasiemaatskappy werk, beskryf hulle vriendskap as 'n “se?ning". “Die feit dat almal van ons so verskillend is, maar soortgelyke kernwaardes het, het ons gehelp om deur dinge te praat en mekaar aanspreeklik te hou wanneer daar baie op die spel was. Ons het geweet wanneer om pret te hê en wanneer om ernstig te wees. Ons het almal vir mekaar en onsselfverantwoordelik gevoel."

Sey is veral nostalgies oor 2021, die jaar toe hulle almal as studenteleiers aan die US hulle maroen baadjies met trots gedra het.

Wat begin het as 'n mentorskap-mentee-verhouding, is nou 'n broederskap wat volgens die driemanskap 'n lewenslange band sal bly. “Ons vriendskap ontwikkel voortdurend," sê Akhona wat tans 'n regsdosent by IIE Rosebank College in Kaapstad is nadat hy by PSG Finansi?le Dienste gewerk het. “Ongeag waarheen die lewe ons neem, ons sal mekaar steeds ondersteun en ons suksesse saam vier. My droom vir ons is dat ons vervullende loopbaneen gelukkige gesinne sal hê en altyd vir mekaar daar sal wees."

Vir 'n instelling wat lank gesien is as 'n simbool van skeiding tussen rasse, spreek die drie manne se ervaring aan die US van betekenisvolle verandering. “Die US is soos 'n mikrokosmos van die samelewing," verduidelik Sey. Sy boodskap aan studente is om die meeste te maak van alles wat die Universiteit bied. “Die enigste manier om te groei is om deel te neem. Raak betrokke. Of dit nou akademies, kultureel, sosiaal of sport is – doen iets," moedig hy huidige studente aan.

Die hegte band wat die drie jong mans saam met hulle die toekoms in dra, is 'n bewys dat betekenisvolle manlike vriendskap grense kan oorsteek, lewens transformeer en almal stewig geanker kan hou.

FOTO: Stefan Els

Page Image:

?Die Afrika-samewerkingswerkswinkel, die voorloper van US Internasionaal se jaarlikse vergadering van Stellenbosch Internasionale Akademiese Netwerk (SIAN), het vanjaar die konsep van billike vennootskappe in ho?r onderwys onder die soeklig geplaas, wat die behoefte beklemtoon dat instellings op die vasteland hul plek moet volstaan as volwaardige vennote in samewerking met internasionale vennote.

As deel van die werkswinkel het drie paneellede, Lea Mehari Redae, Direkteur van Eksterne Betrekkinge, Vennootskappe en Kommunikasie by die Addis Abeba Universiteit, Gerald Ochwo, Bestuurder van internasionale studentedienste in die Kantoor van die Visekanselier by Uganda se Makerere Universiteit, en Professor Bernard Ikua, DVC by Jomo Kenyata Universiteit van Wetenskap en Tegnologie, hul sienings oor 'n regverdige vennootskap vir wetenskap en tegnologie (KUAT) vir Afrika gedeel.

Dr Nico Elema, Direkteur van die Sentrum vir Samewerking in Afrika (CCA) by die US Internasionaal, het die behoefte beklemtoon om die stem van Afrika-instellings in hierdie gesprekke te versterk: “Wanneer ons praat oor regverdige vennootskappe, word die belangrikheid van ons unieke kontekste dikwels ge?gnoreer, en dit is vir ons belangrik om paneellede uit die Afrika-kontinent te hê om hul menings uit te druk. Ons was verheug dat ons kollegas hul sienings in die paneelbespreking deel, wat dan opgevolg is deur tafelbesprekings waar almal, insluitend die vennote van buite Afrika, mekaar se sienings en kontekste beter kon betrek en verstaan."

Redae het die behoefte aan Afrika-universiteite beklemtoon om hul posisies as volwaardige vennote te herbevestig. “Vir veels te lank was Afrika-universiteite, insluitend ons s'n, betrokke by vennootskappe waar ons as die junior vennoot beskou word. Ons word gelei deur eksterne toestande, soos voorwaardes wat deur skenkers bepaal word, en waar navorsingsprioriteite nie ons eie was nie, maar skenkergedrewe. Hulle verwag van ons om in hul raamwerk in te pas."

Redae het gesê hoewel samewerking noodsaaklik is, is dit ook deurslaggewend vir 'n vennootskap om regverdig te wees en dat dit gebaseer is op medeskepping, wedersydse respek en gedeelde leierskap. “By Addis Abeba Universiteit fokus ons nou daarop om saam met ander Afrika-universiteite te werk, sowel as dié van die globale Suide, omdat ons verstaan het dat transformerende verandering vir die kontinent binne die vasteland moet begin. Ons moet dus probeer om ons verhoudings, navorsingsnetwerke te bou en ons kundigheid binne die vasteland te deel."

Redae het ook die belangrikheid van finansi?le onafhanklikheid en die ontwikkeling van plaaslike befondsingsgeleenthede beklemtoon. “Baie Afrika-universiteite maak staat op buitelandse befondsing, wat dikwels met sy beperkings gepaard gaan. Dit is hoog tyd dat ons ons befondsingsgeleenthede ontwikkel wat ons kan beheer en meeding, wat ons in staat stel om ons navorsingsprioriteite te stel. Ons het unieke probleme, dringende behoeftes en uitdagings. Dit sal ons ook help om studentemobiliteit binne die vasteland self te verbeter."

Redae het die behoefte aan personeelmobiliteit beklemtoon om nuwe leergeleenthede te ervaar en ons instellings van binne te ontwikkel. Sy het ook die kwessie van vertroue binne Afrika-instellings en die behoefte aan geharmoniseerde graaderkenning bespreek.

Professor Ikua van Jomo Kenyatta Universiteit van Landbou en Tegnologie het die belangrikheid van 'n gedeelde visie en wedersydse respek in vennootskappe beklemtoon. Hierdie relatief jong instelling, wat in 1994 'n volwaardige Universiteit geword het, fokus op landbou en tegnologie-ontwikkeling. Hy het genoem dat die universiteit reeds met baie Afrika-universiteite saamwerk, sommige in Europa en baie in Japan en het baie voorbeelde van suksesvolle vennootskappe en projekte gedeel, onder andere die ontwikkeling van hulpbronne in die Skeurvallei, 'n geotermiese ontwikkelingsprojek in Kenia en 'n vennootskap wat fokus op entrepreneurskap en volhoubare energie in Uganda. "Dit is suksesvolle projekte en vennootskappe omdat ons 'n gemeenskaplike visie deel, en ons werk daaraan om werklike uitdagings op te los wat ons in ons lande ervaar."

Professor Ikua het die behoefte aan buigsaamheid, hulpbrondeling en duidelike rolle en verpligtinge in vennootskappe beklemtoon. “Ons het ooreenkomste in vennootskappe onderteken, maar 'n paar veranderinge kom langs die pad voor. Dit is noodsaaklik dat ons ook hierdie veranderinge kan akkommodeer."

Ochu van die Makerere Universiteit het die rol van praktiese vaardighede en innovasiespilpunte in die bevordering van studentemobiliteit en vennootskapvolhoubaarheid beklemtoon. Hy het die omvattende aard van sy universiteit en die fokus daarvan op die oplossing van plaaslike probleme met vennootskappe bespreek.

Ochu het 'n voorbeeld van 'n elektriese busprojek gedeel te midde van die land se grootste probleme: verkeer. "Diegene van julle wat al in Kampala stad was, sal weet dit is 'n baie chaotiese stad met baie "matatus" (minibustaxi's) en "boda-boda's" (motorfietse). Ongeveer 'n dekade gelede het sy universiteit met 'n sonkragmotorbus vorendag gekom: 'n idee wat hulle eers met hul regering gedeel het, aangesien die "gemors in die stad, die regering verskriklik laat lyk het."

Die Ugandese regering het in 70 persent van die projek belê wat aanleiding gegee het tot die Kiira-voertuigaanleg (KVP) in Jinga; "die grootste vervaardigingsfasiliteite in Oos-Afrika en het Uganda aan die voorpunt van volhoubare voertuigproduksie in Afrika geposisioneer," skryf die Observer. "Die fasiliteit se indrukwekkende produksiekapasiteit - begin by 2 500 voertuie per jaar en skaalbaar tot 5 000 - strook met Uganda se ambisies om homself as 'n streekleier in voertuigvervaardiging te vestig."

Ochu het ook die rol van praktiese vaardighede en innovasiespilpunte in die bevordering van studentemobiliteit en vennootskapvolhoubaarheid beklemtoon.

Die paneellede het ook die uitdagings van vertroue, akkreditasie en die behoefte aan kommersialisering van intellektuele eiendom aangeroer om volhoubaarheid te verseker.

Die bespreking wat op die paneelbespreking gevolg het, het die behoefte aan volhoubare befondsingsmodelle en die rol van individuele vennootskappe beklemtoon. Die Afrika-handves is genoem as 'n belangrike inisiatief om navorsingsamewerkings na Afrika-geleide agendas te verskuif. Uitdagings soos magswanbalanse, breindreining en die behoefte aan plaaslike impak en streeksrelevansie is ook bespreek. Die sessie het die belangrikheid van wedersydse belang, billike projekverspreiding en medeskepping beklemtoon om billike vennootskappe te bevorder.

Na afloop van die paneelbesprekings het dr Elema die belangrikheid daarvan beklemtoon dat die paneellede ook begin met, sonder 'n opdrag, hul samewerking op die Afrika-kontinent uit te lig voordat hulle oor hul vennootskap buite die vasteland uitgebrei het. “Daar is so baie samewerking wat tans tussen Afrika-universiteite onderneem word en ons moet nie net kyk na internasionalisering na die globale noorde nie. Ja, ons moet voortgaan om bi-laterale vennootskappe wêreldwyd te koester, met selfs meer geleenthede wat ontstaan vir tri-laterale en multi-laterale vennootskappe, dikwels gebaseer op spesifieke temas."

Die werkswinkel het die behoefte aan Afrika-instellings beklemtoon om hul aanbiedinge duidelik te verwoord en om mekaar se swakhede binne Afrika en met globale vennote aan te vul. Die jeugdige bevolking in Afrika is opgemerk as 'n beduidende bate, wat die behoefte beklemtoon om jongmense vir toekomstige leierskaprolle voor te berei.?

Page Image:

Toe Paul Mayers, pasaangestelde hoof van Parklands College Senior Preparatory in Kaapstad, vandeesweek sy meestersgraad in onderwysbeleidstudie aan die Universiteit Stellenbosch (US) ontvang het, was dit 'n bewys van die transformerende rol wat tegnologie in leeromgewings kan speel.

As die nuwe hoof van Suid-Afrika se eerste "Apple Distinguished School" help Mayers om te dit  te herbedink hoe leer in 'n digitale era kan lyk en hoe om onderwysers saam te neem op die reis.

Parklands het 'n kurrikulum ontwikkel wat internasionaal erken word vir sy digitale gesofistikeerdheid en fokus op vaardighede soos kreatiwiteit, samewerking en kritiese denke. In 2016 is die Kollege self as 'n Apple Distinguished School erken – 'n seldsame status wat aan instellings toegeken word wat 'n duidelike en innoverende visie vir leer met tegnologie toon. In 2017, in sy rol as medehoof van innovasie by die Parklands-kollege se Sekondêre Fakulteit, is Mayers deur die Amerikaanse tegnologiereus as 'n Apple uitgelese opvoeder aangewys.

Mayers sê hy was nog altyd gefassineer deur hoe tegnologie leer kan transformeer. Hy het in 'n gesin van opvoeders grootgeword en was verdiep in 'n kultuur van nuuskierigheid. "My pa het in die 1980's my eerste rekenaar vir my gekoop – 'n Commodore VIC-20. Ek onthou goed hoe hy baie aande tot laat wakker gebly het om te leer hoe om speletjies in Basic te kodeer sodat ek en my suster speletjies op hierdie masjien, wat aan die televisie gekoppel was, kon speel."

Nadat hy musiekopvoeding en rekenaarwetenskap gestudeer het, het sy eerste onderwyspos by 'n onafhanklike skool in Kaapstad hom aan een-tot-een-rekenaars blootgestel, waar elke leerder en onderwyser skootrekenaars gebruik het, 'n konsep wat sy tyd in Suid-Afrika in die 1990's vooruit was.

"Ek het baie ure spandeer om medeonderwysers te help om digitale inhoud vir hulle klasse te skep," onthou hy. "Dit het my insig gegee in die kurrikulum van elke vak wat by die skool aangebied is. Dit het daartoe gelei dat ek in 2005 'n personeelopleidingsrol betree het en het die adjunkhoof van akademici gehelp om 'n ondersteuningstelsel vir onderwysers te implementeer wat met tegnologie onderrig gee."

Toe Mayers in 2016 by Parklands aanland, het die skool reeds baie belê in tegnologie en professionele ontwikkeling van onderwysers. Toe 中国体育彩票 skole aanlyn gedwing het, was Parklands se tegnologiese behendigheid van onskatbare waarde. Onderwysers het in virtuele klaskamers saamgewerk, met een wat lesse gegee het, terwyl ander die geselsfunksie gemonitor het of tegnologiese kwessies opgelos het.

Vandag weerspie?l fisiese ruimtes Parklands se "Growing Minds"-etos. Die skool se innovasiesentrum wyk heeltemal af tradisionele klaskamerontwerp met oop gebiede vir samewerking, leerpods, robotika-laboratoriums en selfs 'n virtuele werklikheid-"holodek". Hierdie fasiliteite is aangepas vir projekgebaseerde leer en interdissiplinêre probleemoplossing.

Die skool ondersoek nou hoe om KI in sy leeromgewings te integreer, 'n nuwe grens wat net so ontwrigtend gaan wees was wat elektrisiteit eens was, meen Mayers.

Hy het vir sy tesis sy eie werkplek onder die vergrootglas geplaas en bestudeer hoe Parklands College digitale hulpmiddels met sukses in sy kurrikulum ge?ntegreer het ondanks die beperkings van Suid-Afrika se nasionale onderwysbeleid. Hy het met behulp van die kultuurhistoriese aktiwiteitsteorie (CHAT) die wisselwerking tussen leierskap, onderwysers en tegnologie ontleed. "Ek wou verstaan hoe Parklands College die vlak van tegnologiese integrasie regdeur die skool en oor vakke heen kon bereik," verduidelik hy.

Sy bevindinge het 'n dinamiese benadering tot professionele ontwikkeling by die skool aan die lig gebring – van gestruktureerde tegniese opleiding tot samewerkende eweknie-geleide inisiatiewe. Strategiese professionele ontwikkeling bemagtig onderwysers om tegnologiese hulpmiddels én kurrikulumbeperkings doeltreffend te navigeer. "Die navorsing bied insiggewende perspektiewe aan opvoedkundige leiers, beleidmakers en navorsers op die gebied van opvoedkundige tegnologie en professionele ontwikkeling van onderwysers," sê Mayers.

Sy navorsing het ook hindernisse vir digitale integrasie in Suid-Afrikaanse skole uitgelig. Dit wissel van hulpbronbeperkings tot onderwysergereedheid en sistemiese beperkings wat deur CAPS (die Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklarings) opgelê word. In baie skole vrees onderwysers die onbekende. Om hierdie uitdagings aan te spreek, vereis aanpasbare strategie? en volgehoue belegging in onderwysersopleiding, het Mayers aangevoer.

"Daar is implikasies vir kurrikulumbeleidmakers ten opsigte van die inwerkingstelling van 'n digitaalbemiddelde kurrikulum saam met die gestruktureerde CAPS. My studie beklemtoon hoe die kompleksiteit van die implementering van die digitaalbemiddelde kurrikulum toeneem namate leerders na ho?r graadvlakke beweeg en vir 'n nasionale uittree-eksamen voorberei moet word."

Terwyl Suid-Afrikaanse skole steeds met die eise van digitale transformasie worstel, bied Mayers se werk waardevolle insigte oor hoe om hindernisse met behulp van 'n personeelkorps te oorkom wat nie net tegnologies vaardig is nie, maar vol vertroue is om lesse vir die digitale era te herbedink.

Wanneer hy oor sy akademiese reis nadink, gee Mayers veral eer aan sy gesin – sy ma en vrou het albei al hulle PhD behaal – en sy studieleiers by die US, prof Aslam Fataar en dr Sonja Strydom, vir hulle onwrikbare ondersteuning en inspirasie.

"Dit was nie 'n maklike reis nie, maar dit was beslis die moeite werd," merk hy op. "Ek het geleer om praktiese implementering aan teorie te koppel. Wat vir my voorheen dikwels net 'n gevoel of instink was, het nou teoretiese rugsteun. 'n Spesiale dankie gaan aan my toesighouers wat my gedruk het om dinge te bevraagteken en diep te delf om dit 'n werklikheid te maak. Ek is ook baie dankbaar vir die ondersteuning en aanmoediging van my kollegas by die skool."

FOTO: Stefan Els

Page Image:

Prof Michele van der Merwe het die voorreg gehad om by die Universiteit Stellenbosch (US) se Maart-gradeweek nie een nie, maar twee dogters se grade aan hulle toe te ken.

Enkele dae ná mekaar het Anke haar PhD-graad in Afrikaans en Nederlands ontvang, en toe het haar suster, Andrea, die podium betree? om haar LLB-graad te ontvang. Die ervaring was des te meer spesiaal omdat Van der Merwe, tans Voorsitter van die Departement Kurrikulumstudie in die Fakulteit Opvoedkunde, 26 jaar gelede met ? D.Litt in Afrikaans en Nederlands aan die US gegradueer het. Haar man, Albert, is ook ? alumnus met ? honneursgraad. Tussen hulle spog die Van der Merwe-gesin nou met ? indrukwekkende 11 grade.

Prof Van der Merwe sê haar eie akademiese ondervinding het haar in staat gestel om haar dogters met hulle studies te ondersteun. “Ek kon met raad en sorg help wanneer dinge nie goed of na verwagting verloop het nie. En daar is niks so kalmerend soos ? kafe?eninspuiting saam met jou ma by jou gunsteling-koffiewinkel op Stellenbosch nie!"

Anke (27), wat aan die Ho?r Meisieskool La Rochelle in die Paarl gematrikuleer het en nou op Stellenbosch woon, het drie jaar lank aan haar PhD gewerk. “Ek het dié reis geweldig geniet. Aan die begin was dit intimiderend, want die onderwerp het vereis dat ek iets moet leer wat ek nog nooit vantevore geleer het nie. Ek het ? aanlyn kursus van ses weke oor korpuslinguistiek by die Lancaster-universiteit (in die Verenigde Koninkryk) voltooi, wat die basis van my navorsing geword het."

Oor haar tesis met die titel “? Diakroniese korpusondersoek na die voorkoms van laatwerk in die po?tiese oeuvre van Breyten Breytenbach", sê sy dit was ? voorreg om navorsing oor dié ikoniese skrywer te doen. “Ek het nog altyd soveel aanklank by sy werk gevind en ek het nooit 'moeg' vir my onderwerp geword soos mense my gewaarsku het dalk kan gebeur nie."

Andrea, ook ? oudleerling van La Rochelle, het ? paar dae ná Anke haar graduering saam met haar suster en ouers gevier. “Dis ? eer en ek is trots daarop dat ek dié week saam met my suster gegradueer het. My gunsteling-deel was dat my ma my graad toegeken het. Sy en my suster het my albei gedurende my LLB-studie ge?nspireer en ek voel gese?nd dat ek op hul ondersteuning kon staatmaak. Hulle het my altyd aangemoedig om hard te werk en my drome en passies na te jaag."

Die susters se fakulteite is albei in Ryneveldstraat gele?, maar Anke sê die Regsfakulteit voel soos “? ander wêreld". Hul vakgebiede is wyd uiteenlopend en Anke sê haar suster se werk het haar uit haar eie PhD-“borrel" geskud.

Die wete dat haar ma ook haar PhD in die Departement Afrikaans en Nederlands voltooi het, was beslis spesiaal, voeg sy by. "Sy het my selfvertroue gegee met haar woorde van bemoediging en ek kon op haar staatmaak. Om ? PhD te verwerf was van kindsbeen een van my drome en dit is aan haar te danke. Maar sy het nooit druk op my uitgeoefen om dit te doen nie; ek het self besluit dat dit my doel in die lewe is."

Vir hierdie gesin van Maties was die gradeplegtigheidsweek van Maart 2025 ? dubbele feesviering. “Dis ? wonderlike gevoel en ek en my man is albei verheug," sê prof Van der Merwe. “Ons voel so gese?nd, maar ook nederig. As ouers het ons ons dogters aangemoedig om hard te werk en hulle drome na te jaag.

“Hierdie drome word nou verwesenlik soos wat hulle hul eie belangstellings najaag en onderskeidelik in ? jong akademikus en ? jong prokureur ontwikkel," sê sy nadenkend.

FOTO: Stefan Els

Page Image:

Siboniso Mcobothi se navorsing vir sy meestersgraad in die opvoedkunde aan die Universiteit Stellenbosch (US) werp lig op ? kwessie wat dikwels in Suid-Afrika se onderwyskrisis misgekyk word. Nuusberigte skyn meestal die kollig op leerders se stryd, maar Mcobothi het op ? ander wrede werklikheid gefokus: die toenemende bedreiging wat geweld vir onderwysers inhou.

Wat sy akademiese prestasies so merkwaardig maak, is die persoonlike tragedie wat ? skadu oor sy onlangse gradeplegtigheid gegooi het: Voordat hy sy meestersgraad kon voltooi, het sy geliefde ma, Ntombizakhe, wat hy as sy “leidende lig" beskryf, aan kanker beswyk.

Al was sy ma nie hierdie keer daar om te sien hoe hy sy graad ontvang nie, inspireer haar nalatenskap hom steeds. “Sy het geglo in die krag van die onderwys om lewens te verander. Nou leef ek daardie waarheid uit," sê hy.

Mcobothi het sy onderwysgraad aan die Universiteit van Zoeloeland voltooi voordat hy ? beurs van die Nasionale Navorsingstigting (NNS) vir nagraadse studie aan die US ontvang het. Die US se akademiese uitnemendheid en reputasie het hom aangetrek en hy het sy BEdHons in kurrikulumondersoek voltooi en toe ? grensverskuiwende meestersgraad aangepak.

Die navorsing vir sy tesis, wat getitel is “Onderwysers se ondervindings van geweld deur leerders in drie ho?rskole in die KwaZulu-Natalse Pinetown-distrik", is in die Inanda-, Ntuzuma- en KwaMashu-townships gedoen, waar gemeenskappe deur armoede en misdaad geteister word.

“Hierdie gebiede is misdaadbrandpunte," verduidelik Mcobothi. “Onderwysers bevind hulleself in die kruisvuur en word deur leerders gedreig wat dikwels aan bendes behoort of aan gewelddadige omgewings blootgestel is."

Dis moeilik om die feite te ignoreer. Leerders, waarvan sommige nog op laerskool is, raak by bendes soos die berugte “West Gang" betrokke en neem gevaarlike wapens skool toe, wat die veiligheid van hulle klasmaats én onderwysers bedreig. Volgens Mcobothi se bevindinge kan hierdie gedrag toegeskryf word aan die maatskaplike toestande waarin hierdie leerders grootgemaak word: huishoudings wat deur armoede, werkloosheid en misdaad ontwrig is. ? Blywende herinnering gedurende sy eie onderwyservaring was toe ? jong leerder sy gedrag verduidelik het deur te sê hy werk vir sy oom, 'n dwelmhandelaar, in ruil vir kos.

Ofskoon Mcobothi se tesis kommerwekkend is, spreek dit nie van wanhoop nie. Dit is ? bloudruk vir aksie. Hy het sistemiese mislukkings ge?dentifiseer wat onderwysers kwesbaar maak en stel samewerkende oplossings voor wat die Departement van Onderwys, skoolbestuurspanne, gemeenskapspolisi?ringsforums en organisasies sonder winsbejag betrek. “As belanghebbendes as ? kollektief saamwerk, kan ons geweld in skole én die bre?r gemeenskap bekamp," sê hy.

Terwyl hy met sy komplekse navorsing besig was, moes hy ? ontsaglike persoonlike uitdaging die hoof bied toe sy ma se gesondheid weens kanker vinnig verswak het. As enkelma was Ntombizakhe sy getrouste ondersteuner. “Sy was die belangrikste mens in my lewe; my geesdriftigste ondersteuner," sê hy. “Sy het in akademiese uitnemendheid geglo en het ondanks die uitdagende omstandighede van haar kinderjare met haar voorbeeld gelei deur twee grade te verwerf."

Sy ma se akademiese reis – ? BA-graad in voorsieningskettingbestuur en ? nagraadse diploma in risikobestuur wat sy verwerf het terwyl sy by die Padongelukkefonds gewerk het – weerspie?l die veerkragtigheid wat sy by haar seun ingeskerp het. "Haar grade was haar trots. Nou is my grade ook haar trots," merk hy op.

Haar dood was hartverskeurend. Mcobothi het drie maande verlof geneem om haar gedurende haar laaste dae te versorg. “Dit was baie pynlik om te sien hoe sy dag ná dag agteruitgaan. My siel kan steeds nie tot rus kom nie omdat alles so vinnig gebeur het."

Tóg het hy vertroosting gevind in die reis wat sy ge?nspireer het en ondanks sy hartseer met sy studie volhard. “As jy ? doel in die lewe het, moet jy gefokus bly," sê hy. ? Aanhaling van Nelson Mandela het sy kompas geword: “Dit lyk altyd onmoontlik totdat dit gedoen is."

Mcobothi is baie dankbaar teenoor sy meestersgraadstudieleiers aan die US. “Dr Simthembile Xeketwana en prof Maureen Robinson was baie ondersteunend, geduldig en bemoedigend in my pogings om hierdie mylpaal te bereik."

Mcobothi is tans besig met ? PhD in openbare ontwikkeling en bestuur by die US se Bellvillepark-kampus en doseer tegelyk publieke administrasie en veiligheid in die samelewing by die Boland TVET-kollege op Caledon. Vir sy volgende navorsingsprojek sal hy die invloed van politieke geweld en die vakbondwese in skole ondersoek – nog ? verwaarloosde gebied wat hy genoop voel om bloot te lê.

“Onderwys is die moeder van alle beroepe," sê hy. “My passie daarvoor het my ge?nspireer om tot die ontwikkeling van jong mense in die Boland-streek by te dra."

Mcobothi is ook die tesourier van Huis Russel Botman se huiskomitee en handhaaf só ? balans tussen sy akademiese verantwoordelikhede en studenteleierskap. Die herinnering aan sy ma – haar volharding, haar geloof in onderwys en haar onwrikbare ondersteuning – spoor hom steeds aan.

FOTO: Kudzie Craig

Page Image:

?'n Nuwe studie by die Universiteit Stellenbosch (US) het bevind dat belastingadministrasie in baie Afrikalande ondoeltreffend is en inkomste-invordering belemmer. Dit dui op potensi?le leemtes wat deur institusionele hervormings aangespreek kan word.

Page Image:

?"Dit is 'n baie goeie universiteit wat reeds wêreldwyd vir sy navorsingsuitnemendheid erken word. Maar daar is kragtiger dinge wat ons kan doen en groter ambisies wat ons kan hê – saam. Dít kan meebring dat ons selfs 'n groter impak op die samelewing het."

Prof Deresh Ramjugernath (52), die 13de Rektor en Visekanselier van die Universiteit Stellenbosch (US), het vanoggend (1 April 2025) amptelik sy nuwe amp aanvaar.

Hy neem die leisels by prof Wim de Villiers oor, wie se tweede termyne aan die stuur van die US gister ten einde geloop het.

"Stellenbosch het 'n trotse geskiedenis van uitnemendheid in leer en onderrig. Onder prof De Villiers het ons ook 'n sterk navorsingsintensiewe universiteit geword. Maar ons kan nie selfingenome wees nie. Ons moet nou van goed na groots beweeg en voortdurend daarna streef om ons onderrig, navorsing, innovasie en sosiale impak te verbeter."

Ramjugernath, 'n gesoute en hoogs ervare ho?ronderwysleier met uitgebreide senior uitvoerende ervaring in die sektor in Suid-Afrika, dien sedert Januarie 2021 as die Viserektor: Leer en Onderrig aan die US.

Akademiese sukses

Hy was 'n baie bekwame krieketspeler toe hy jonger was ('n veelsydige speler wat met kolf en bal uitgeblink het) en weet maar al te goed hy sal baie moeilike balle die slag moet bied as die hoof van een van Afrika se voorste navorsingsintensiewe universiteite.

In die ho?r onderwys vorder jy nie as 'n instelling as jy net verdedigend speel nie, sê Ramjugernath. "Jy moet 'n dapper, groot wedstryd speel. Vir my sal daardie dapper stap vir ons wees wanneer Stellenbosch die eerste Afrika-universiteit word wat onder die top-100 universiteite wêreldwyd verskyn.

"Hierdie ambisieuse doelwit van wêreldwye uitnemendheid behoort egter nie die enigste doel te wees nie. Stellenbosch se 'bevordering van kennis in diens van die samelewing' – om ons visie gedeeltelik aan te haal – moet wees waarna ons almal streef. Dit is in die lig van die baie geraas daar buite oor wat universiteite kan en behoort te wees. Om daardie doelwit te bereik, moet ons eerstens op die akademiese projek fokus, en om te verseker dat ons die beste akademiese aanbiedinge het."

Dit is waarom Ramjugernath akademiese uitnemendheid as een van sy drie fokusgebiede vir die volgende paar jaar beskou – met die ander twee wat mense, kultuur en prosesse en vennootskappe en volhoubaarheid is.

"Een van ons grootste uitdagings sal ongetwyfeld volhoubaarheid wees. Dit sluit finansi?le, maatskaplike en omgewingsvolhoubaarheid in. Kwessies rondom finansiering – veral NSFAS en studenteskuld – is destabiliserend. Daarmee saam gaan die wanopvatting dat 'n universiteitsgraad die enigste pad na sukses is, wat universiteite verder belas. Terselfdertyd moet universiteite meer doen om gegradueerdes nie net met tegniese kennis toe te rus nie, maar ook met vaardighede, bevoegdhede en eienskappe vir indiensneembaarheid. Daarom sal ons akademiese vernuwing by die US voortsit.

"En 'n groot deel hiervan sal die idee van toekomsbestendigheid deur tegnologie wees. Dit is nie opsioneel om kunsmatige intelligensie, digitale transformasie en hibridiese leer te omarm nie – dit is noodsaaklik. Dit is die enkele grootste geleentheid om ho?r onderwys te verbeter."

Die feit dat hy die afgelope vier jaar vir die portefeulje van studentesake verantwoordelik was, het hom bykomende insig in die lewens van studente gegee. "Ons moet selfs meer studentegesentreerd word, want studentesukses en die indiensneembaarheid van ons gegradueerdes is vanuit 'n leer- en onderrigperspektief die hoogste prioriteit.

Ons wil 'n akademiese omgewing skep waar elke student, ongeag hulle sosio-ekonomiese agtergrond, die nodige hulpbronne, mentorskap en geleenthede het om te kan floreer. Ek glo universiteite moenie net opvoed nie, maar ook bemagtig om te verseker dat elke student tot Suid-Afrika se ontwikkeling, ekonomiese groei en algehele welstand kan bydra.

Daarom strek ons verbondenheid verder as akademiese prestasie. Terwyl ons werk om groter skenkerfinansiering te bekom, nuwe vennootskappe te sluit en bestaande vennootskappe te versterk, is ons daartoe verbind om 'n toekoms te bou waar elke student toegang tot holistiese ondersteuning het – akademies, finansieel, sielkundig en professioneel. Hierdie omvattende benadering tot studentesukses weerspie?l ons oortuiging dat onderwys nie bloot 'n pad na indiensneming is nie, maar 'n katalisator vir positiewe sosiale verandering."

Mense, kulture en prosesse

"Die wêreld – en daarmee saam die wêreld van werk – is besig om te verander. Daarom wil ek ook op die bevordering van 'n vermenslikte en bemagtigende kultuur by die Universiteit fokus. Ek wil mense, kultuur en stelsels prioritiseer wat almal by die US sal laat floreer.

“Om die beste in mense na vore te bring, is 'n kwessie van inter-, multi- en transdissiplinêre samewerking, meen Ramjugernath. "Van die grootste deurbrake wat ons nou sien, is die resultate van interdissiplinêre navorsing – deur 'n gevoel van spanwerk te bevorder. Dit is hoe ons die 'boosste probleme' in die wêreld aanpak.

"Ons kan net een van die grotes wees indien ons saamwerk en, wat nog belangriker is, indien ons almal saam vorentoe beweeg. Ek glo in 'n vars, diensgerigte benadering tot leierskap. Ek lei deur my voorbeeld – as ek akademiese uitnemendheid verwag, moet ek self die voorbeeld stel. Leierskap gaan vir my oor diens, nie status nie. Dit gaan daaroor om ander te bemagtig – om mense agentskap te gee en hulle te help om hulle potensiaal te verwesenlik, net soos ander vir my gedoen het."

Vennootskappe en volhoubaarheid

"Universiteite kan nie in isolasie floreer nie. Strategiese vennootskappe is die sleutel tot volhoubaarheid en open deure vir geleenthede. Ons moet ons verskillende inkomstestrome verder tot voordeel van alle vennote verhoog.

"Ek brei onder meer ons internasionaliseringsagenda uit. Dit gaan egter nie net oor samewerking met ander universiteite nie, maar ook met die regering, die burgerlike samelewing en nywerhede en bedrywe – beide plaaslik en wêreldwyd. Om dit te ondersteun, gaan ons 'n vennootskapskantoor stig om pogings te ko?rdineer terwyl kampvegters regoor die Universiteit bemagtig word.

"Ons moet in dit alles nie ons unieke omgewing vergeet nie, sê Ramjugernath. "Stellenbosch is bekend as die innovasiehoofstad van Suid-Afrika – 'n Afrika-ekwivalent van Silicon Valley. In ons werk, ons onderrig, ons navorsing en ons sosiale impak moet ons 'n entrepreneuriese ingesteldheid inneem. In 'n groot mate is dit waaroor inklusiewe transformasie gaan – dit beteken om te behoort, verteenwoordiging en groei. Dit gaan oor die bou van 'n werklik diverse, inklusiewe, multikulturele en veeltalige instelling waar ons nooit selfingenome word nie, maar voortgaan om te verander, te verken en te ontdek. Transformasie gaan oor die bevordering van 'n kultuur wat die beste in almal na vore bring."

Skouer aan die wiel

'n Universiteit is slegs groots wanneer hy die ondersteuning van al sy belanghebbers het, sê Ramjugernath. "Ek glo vas ons het die vermo? en ek is opgewonde om nou met die ondersteuning van my bestuurspan en ons ongelooflike personeel, ons Raad, ons alumni, ons donateurs en die vele ander belanghebbendes, vennote en vriende van ons geliefde Universiteit skouer aan die wiel te sit. Kom ons bou saam aan m?re – een gesprek, een deurbraak, een manhaftige daad op 'n slag."

---

Die voorsitter van die Raad, dr Nicky Newton-King, sê die Raad is opgewonde oor Ramjugernath se kragtige visie vir die Universiteit waar akademiese uitnemendheid, mense en vennootskappe die middelpunt is. "Prof Ramjugernath betree hierdie rol op 'n uitdagende tydstip vir alle ho?ronderwysinstellings. Terselfdertyd is daar groot geleenthede om die Universiteit Stellenbosch, sy akademici en studente vir akademiese prestasie op die hoogste vlak te posisioneer en om diep en volhoubare vennootskappe in Suid-Afrika, op die vasteland van Afrika en in die buiteland met ander ho?ronderwysinstellings en die private sektor te bou. Die Raad beskou prof Ramjugernath as 'n uitstekende akademikus en gesoute administrateur en sien uit na sy toesighouding oor ons spesiale instelling."

• Prof Ramjugernath woon op Stellenbosch saam met sy vrou, prof Prathieka Naidoo, 'n bekwame akademikus in eie reg, en hulle drie dogters. Behalwe dat hy 'n hondeliefhebber en 'n ywerige sportliefhebber is wat tennis, padel en gholf speel, is Ramjugernath lief vir die buitelewe.

MEER OOR PROF DERESH RAMJUGERNATH

Voordat prof Deresh Ramjugernath na Stellenbosch verhuis het, was hy Viserektor: Navorsing en Pro-Visekanselier: Innovasie, Kommersialisering en Entrepreneurskap by die Universiteit van KwaZulu-Natal (UKZN).

Hy beskik oor uitgebreide direksie- en bestuurservaring nadat hy op verskeie maatskappydireksies en organisasierade gedien het.

Ramjugernath is 'n hoogsgerekende wetenskaplike op die gebied van chemiese ingenieurswese en spesifiek in chemiese termodinamika en skeidingstegnologie (hy het op 31-jarige ouderdom die jongste volle professor in sy vakgebied in Afrika geword). Hy het tot 2018 die DWT/NNS Suid-Afrikaanse Navorsingsleerstoel (SARChI) vir Fluoorprosesingenieurswese en Skeidingstegnologie beklee.

Hy was die studieleier vir meer as 130 meestersgraad- en PhD-studente wat gegradueer het en het meer as 20 postdoktorale genote gelei. Daar het al meer as 350 eweknie-beoordeelde vaktydskrifartikels deur Ramjugernath verskyn en hy het al het ten minste 300 referate by internasionale konferensies aangebied.

Ramjugernath het aan UKZN studeer en die grade BSc Ing (Chemies) in 1993, MSc Ing (Chemies) wat in 1995 opgegradeer is na 'n PhD, en 'n PhD in Chemiese Ingenieurswese in 2000 verwerf. 

Page Image:

Die Raad van die Universiteit Stellenbosch (US) het by sy kwartaallikse vergadering vandeesweek met waardering kennis geneem van die afsluitingsverslag van die Komitee in Reaksie op die Aanbevelings van die Khampepe-kommissie (CIRCoRe). Die verslag is deur die Tegniese Komitee vir die Sluiting van CIRCoRe (TCC) opgestel. Die voormalige hoofde van die CIRCoRe-werkstrome het in die TCC gedien, naamlik proff Ronelle Carolissen en Kopano Ratele, en drr Leslie van Rooi, Phila Msimang en Sharman Wickham saam met mnr Mohamed Shaikh, projekko?rdineerder van CIRCoRe. Prof André Keet, Viserektor: Betrokkenheid en Transformasie aan die Nelson Mandela Universiteit, het deurgaans as eksterne adviseur vir die CIRCoRe-proses gedien.

Volgens prof Nico Koopman, voorsitter van die TCC en Viserektor: Sosiale Impak, Transformasie en Personeel, was die US Raad vol lof vir die werk wat tot die finale CIRCoRe-hoofstuk gelei het. "Die Raad het 'n mosie van dank en waardering aanvaar vir die werk van soveel kollegas en studente wat by die CIRCoRe-proses betrokke was, asook die tegniese komitee wat vir die afsluiting van die CIRCoRe-proses verantwoordelik was."

Hy sê die verslag verskaf 'n magdom materiaal waarmee daar vorentoe beweeg kan word. "CIRCoRe het onder moeilike omstandighede gewerk en ons het 'n mate van onstuimigheid langs die pad ondervind, maar die feit dat die betrokkenes saamgespan het om 'n verslag te finaliseer, spreek van hulle verbintenis tot die instelling en tot die transformasie van die Universiteit."

Die CIRCoRe-aanbevelings en -voorstelle sal nou aan die betrokke akademiese en professionele administratiewe steundienste (PASD)-omgewings gedelegeer word vir oorweging en vir die opstel van toepaslike implementeringsplanne – onder leiding van Koopman, ondersteun deur die US se Institusionele Transformasiekomitee (ITK). In die toekoms sal die Visekanselier en Rektor, prof Deresh Ramjugernath, as voorsitter van die ITK dien om uitdrukking te gee aan die bre?r institusionele verbintenis tot transformasie.

Die Universiteit het vandeesweek 'n oorsig van CIRCoRe se werk, sy aanbevelings en die impak daarvan op die Universiteit se transformasiepogings tot dusver, uitgegee om saam te val met die afsluitingsverslag aan die Raad. [Lees die digitale tydskrif]

Die US het met die totstandkoming van CIRCoRe in April 2023 'n gevorderde transformasiereis begin. Hierdie komitee was eerstens vir die verwerking van die Khampepe-verslag (wat in Oktober 2022 verskyn het) verantwoordelik, en tweedens om die institusionele reaksieproses op die verslag te lei, te ko?rdineer en te bestuur.

CIRCoRE het deur middel van sy vyf werkstrome, naamlik studentelewe/gemeenskappe; kurrikulum; institusionele kultuur; ras, menslike kategorisering en wetenskap; en strategiese organisatoriese belyning, voorstelle vir oorweging en implementering deur die Rektoraat ontwikkel.

Personeel en studente word uitgenooi om die interaktiewe tydskrif, wat lig op CIRCoRe se werk as 'n waterskeidingshoofstuk in die US se transformasiereis werp, aktief te lees.

• Lees die volledige artikel in die tydskrif op die CIRCoRe-webwerf.
• Lees die CIRCoRe-afsluitingsverslag hier.?
  

Page Image:

?Lees die volledige artikel in Engels.

Page Image:

Sowat 170 pasi?nte van die Swartland-distrik het 'n broodnodige gesondheidsorghupstoot ontvang toe die Universiteit Stellenbosch (US) se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe? (FGGW) en die Universiteit van Wes-Kaapland (UWK) se Fakulteit Tandheelkunde?? vroeg in Maart 'n "InReach" daar gedoen het.

Die InReach-konsep, ontwikkel deur die US se dr Therese Fish, Visedekaan: Kliniese Dienste en Sosiale Impak, en prof Karin Baatjes, Visedekaan: Leer en Onderrig, is ? samewerkingspoging tussen die universiteite, Wes-Kaapse Departement van Gesondheid en Welstand?, en verskeie belanghebbendes om gesondheidsorg aan landelike gemeenskappe te lewer. Hierdie onlangse inisiatief volg op die eerste InReach wat verlede September in Beaufort-Wes? gehou is, wat die agterstande in katarakchirurgie en tandheelkundige dienste suksesvol aangespreek het.

Die Swartland InReach, wat na pasi?nte van Malmesbury, Darling en Moorreesburg omgesien het, het FGGW-studente in staat gestel om praktiese ervaring op te doen terwyl hulle primêre gesondheidsorgassesserings uitgevoer het, insluitend bloedsuiker- en bloeddruktoetse. Studente het ook pasi?nte met oor-, neus- en keel- sowel as gehoor- en spraak- en taalprobleme ondersoek. UWK-tandheelkundestudente het verskeie tandheelkundige behoeftes aangespreek deur ekstraksies en skoonmaak, wat gehelp het om die aansienlike agterstand op tandheelkundige sorg in die streek te verminder.

"Baie pasi?nte in hierdie streek staar lang wagtye in die gesig om oor-, neus- en keel- (ONK) spesialiste te sien," het Fish verduidelik. "Ons het ? ONK-kollega ingebring om kinders te ondersoek wat op spesialissorg gewag het. Ons studente het ook gehoortoetse en spraakbeoordelings vir kinders op waglyste gedoen."

Voordele strek verder as pasi?ntesorg

Die inisiatief het verskeie voordele bo en behalwe direkte pasi?ntsorg gelewer. Personeel by Swartland Hospitaal en Malmesbury Gemeenskapsdagkliniek het waardevolle leergeleenthede van universiteitspersoneel en studente ontvang. Boonop het leerders van die Next Generation Swartland Ho?rskool blootstelling gekry aan potensi?le loopbane in wetenskap, tegnologie, ingenieurswese en wiskunde (STEM). Universiteitstudente het baat gevind by die toepassing van hul vaardighede in werklike scenario's onder deeglike toesig.

Fakulteitspersoneel het twee voortgesette professionele ontwikkeling-werkswinkels vir personeel van die gesondheidsdepartement aangebied: een lei klinici op in Versorgingspunt-ultraklanktegnieke vir noodgevalle, en ? ander een wat gefokus het op 'klinici as opvoeders', wat gevestigde gesondheidswerkers leer hoe om nuwelinge tot die stelsel effektief te mentor.

Die opvoedkundige uitreik het ook na plaaslike skole uitgebrei. "Ons akademiese wetenskaplikes het demonstrasies by die skool gehou wat hul werk ten toon gestel het, spesifiek gerig op studente wat belangstel in STEM-vakke," het Fish gesê. "Hulle het interaktiewe uitstallings opgestel wat studente in staat stel om direk met wetenskaplikes in gesprek te tree. Dit is 'n uitstekende manier om jongmense aan te moedig om hierdie velde verder te volg."

In totaal het die Malmesbury InReach 250 deelnemers betrek, waaronder 168 pasi?nte, 35 skoolleerders, 101 personeellede en 80 studente (65 van die US en 15 van UWK).

Fish het besin oor die belangrikheid van sulke inisiatiewe en beklemtoon: "As ? universiteit is ons ? kritieke speler in die samelewing. As gesondheidswetenskappe-fakulteite aan die US en UWK gee ons opleiding binne die openbare gesondheidstelsel. Deur by te dra tot die vermindering van pasi?ntwaglyste stel ons in staat om ons rol as universiteite te vervul, terwyl ons ons studente bykomende geleenthede bied om gemeenskappe tydens hul opleiding te dien."

Page Image:

Vir Etienne (39) het leierskap nooit oor die klim van die korporatiewe leer gegaan nie – dit het gegaan oor die opbou van iets betekenisvol, die magtiging van mense en konstante ontwikkeling. In April 2024, enkele maande voordat hy sy MBA aan die Stellenbosch Bestuurskool sou afhandel, het alles vir hom verander.

“Ek het op ? Microsoft Teams-oproep aangeteken en ? roetine inligtingsessie verwag. In plaas daarvan is ek in kennis gestel dat my rol oortollig verklaar is. Net só was my stabiliteit en my gevoel van beroepsidentiteit daarmee heen.”

Hierdie ervaring was die keerpunt wat sy leierskapsreis geherdefinieer het. Slegs een week later het hy na ? heeltemal nuwe gebied gedraai – help met die ontwikkeling van KI-afrigtingstegnologie. Binne maande het hy die grootste rol ooit in sy loopbaan opgeneem: Groeps- HUB van Col’Cacchio.

Sy verhaal handel nie net oor terugbons nie; dit handel oor die transformasie van mislukking na geleentheid, die omarming van kwesbaarheid as ? sterk punt van leierskap, en die bewys dat herontdekking altyd moontlik is.

“Ek was te trots om om hulp te vra”: Die breekpunt

Teen die tyd dat Etienne vir sy MBA ingeskryf het, was sy loopbaantrajek reeds vinnig en intens. Hy het gegaan van Ernst &Young (EY) in New York en Bermuda na die skaal van ? sakeprosesuitkontrakteringsmaatskappy in Suid-Afrika. “Ek was gedrewe, maar ek het een fout gehad: ek kon nie nee sê nie. Ek het al hoe meer verantwoordelikhede aanvaar en myself oortuig dat ek alles bymekaar moes hou. Teen die einde van 2023 was ek uitgebrand.”

Ten spyte van die uitputting, het Etienne homself oortuig dat hy alles kon regmaak deur harder te werk. Die aankondiging oor sy oortolligheid is net weke later gedoen en in daardie oomblik het die vrees vir mislukking – iets waarvoor hy sy hele loopbaan lank probeer weghardloop het – werklik geraak. “Jare lank het ek mislukking beskou as die ergste ding wat kon gebeur. Maar daardie dag het ek besef dat mislukking nie die einde was nie – dit was ? begin.”

Teen die Donderdag van dieselfde week het Etienne ? onderhoud gehad om saam met medeprofessor aan die Stellenbosch Bestuurskool dr Nicky Terblanche, on KI-afrigtingstegnologie te werk. Teen Maandag het hy by die nuwe werk begin. “Die oorgang was onwerklik. Ek het binne dae gegaan van ? massiewe korporatiewe span lei, na werk in ? tegnologie-afskopbesigheid. Dit het nie eens oor salaris of sekuriteit gegaan nie – dit het oor herbou, leer en buite my gemaksone tree, gegaan.”

Sy kort tydjie in die KI-ruimte het sy selfvertroue herstel, wat hom die kans gegun het om sy leierskapsfilosofie te heroorweeg. Hy het besef dat sy ware doel nie net deur die range opbeweeg was nie, maar wel die skep van impak. Toe het daar ? geleentheid op sy lessenaar beland; Col’Cacchio was op soek na ? HUB vir die groep. “Ek het die posbeskrywing gelees en dadelik geweet: Dit is die een.” Hy het aansoek gedoen, deur die werwingsproses gegaan en is in 2024 as die groeps- HUB (hoof- uitvoerende beampte) van die ikoniese restauranthandelsmerk aangestel.

“Ek moes misluk om te leer hoe om te lei”

Vandag, as HUB, is Etienne se leierskapstyl radikaal anders as tevore. Besiel deur Brené Brown se beginsels van kwesbaarheid in leierskap, het hy sielkundige veiligheid, innovasie en mislukkingvriendelike leeromgewings aan die kern van Col’Cacchio se kultuur gestel. “Ek was jare lank bang vir mislukking. Nou moedig ek my span aan om vinnig te misluk en vinniger te leer. As ons nie foute maak nie, is ons nie besig om grense te toets nie.”

Maar vir Etienne is sakesukses nie genoeg nie. Sy volgende doelwit is om ? akademie te vestig om jong mense uit minderbevoorregte gemeenskappe op te lei in vaardighede in die restaurantbedryf. “Ek wil graag iets meer as syfers op ? balansstaat nalaat. Ek wil iets bou wat my oorleef – iets wat geleenthede skep vir ander om sukses te behaal.”

“Moenie titels najaag nie. Jaag doelwitte na”: Raad aan toekomstige leiers

As hy nadink oor sy reis, het Etienne een stukkie raad vir voornemende leiers: “Ek het altyd gedink sukses was in postitels gele?. Ek weet nou dit gaan oor doel. Vind uit wat jou aandryf, belyn dit met wat jy doen, en moenie bang wees om te misluk nie. Dis hoe jy groei. Dis hoe jy lei.”

Page Image:

Rowena (36) het jare agter die skerms as die sekretaris van die Sentrum vir Verantwoordelike Leierskapstudies (Afrika) by die Stellenbosch Bestuurskool bestee, waar sy die gladde verloop van hulle leierskapsprogramme verseker het, die akademiese personeel ondersteun het en die betroubare konstante was in die lewens van studente wat hulle studies navigeer. Maar toe sy self die klaskamer betree het, het die onderskeid tussen administrateur en student verdof, wat iets dieper onthul het: haar vermo? om die stelsel waarin sy eens gedien het, uit te daag en te verander.

Rowena se akademiese reis is nie slegs uit ambisie gebore nie, maar uit noodsaak. “In my grootwordjare het ek nooit die finansi?le middele gehad om vir verdere studie te betaal nie,” sê sy. “Maar ek het nog altyd oor ? verskeidenheid skaars vaardighede beskik. Die uitdaging was dat ek konstant ondermyn is, omdat ek nie ? kwalifikasie gehad het om dit te rugsteun nie.”

By die Bestuurskool het sy gesien hoe studente hulle leierskap afrond, leer om impak aan te dryf en geleenthede aangryp wat sy al lank reeds vir ander fasiliteer. Dit was ? strak besef: ? formele kwalifikasie was ? stem, ? sitplek aan die tafel en, uiteindelik, ? vorm van validasie wat haar lank ontsê is.

Die balansering van die dubbele rol

Rowena se ervaring is verder gekompliseer deurdat sy as student ingeskryf het by die instelling waar sy werk. Sy het aanvanklik oorweeg om haar studies geheim te hou, omdat sy bang was dat dit haar kollegas en studente se siening van haar sou verander. Maar toe sy as klasverteenwoordiger verkies is, was anonimiteit nie meer ? opsie nie.

“Die oomblik toe ek met die program begin het, was ek diep verbind tot die begrip en verbetering van die studente-ervaring, omdat studente immers die rede vir ons instelling se bestaan is.” Hierdie tweeledige perspektief het aan haar ? skaars uitsigpunt verleen: sy kon die akademiese reis van albei kante af beskou, ondoeltreffendhede in administratiewe prosesse uitken, en maniere vind om gapings tussen die studente en die fakulteit te oorbrug.

Maar daarmee saam het ook ? onsigbare las gekom. “Ek het die voorkeurpersoon vir elke vraag en probleem geraak; akademies, administratief en selfs persoonlik. By tye het dit vir my gevoel asof ek talle rolle vervul, en verantwoordelikhede probeer nakom wat veel verder as my eie studies gestrek het.” Self in die aanloop tot haar eie gradeplegtigheid was sy besig om navrae te hanteer oor logistiek en vereistes vir die einste plegtigheid waaraan sy ook binnekort sou deelneem.

? Perspektiefskuif: Besitneming van haar plek aan die tafel

Ten spyte van die druk, het Rowena se studies iets baie meer diepgaande as ? akademiese kwalifikasie ontsluit. “Voorheen sou ek ondoeltreffendhede raaksien, maar stilbly en aanneem dat ‘dit maar is hoe dinge gedoen word’. Maar nou het ek die kennis, die kritiese denkvaardighede en die selfvertroue gehad om iets te sê. En mense het geluister.”

Jare lank al hou sy van die kantlyn af dop hoe studente hulle opvoeding inspan om bevordering te bewerkstellig, van bedryf te verander, of besighede te begin. Nou het sy haar eie pad met nuutgevonde helderheid gesien. “My studies het ? begeerte aangevuur om meer te doen; om meer betrokke te wees by die vorming van die prosesse en prosedures by die USB en selfs geleenthede te verken om oor die administratiewe strukture van ons programme te konsulteer.”

Vir die Stellenbosch Bestuurskool, waar verantwoordelike leierskap ? hoeksteen van die filosofie is, getuig Rowena se verhaal van die idee dat leierskap nie tot ? titel beperk is nie. Dit gaan oor die stille, maar vasbeslote werk daaraan om instellings van binne af beter te maak, en te verseker dat toekomstige studente, veral diegene wat lank oorgesien is, die deure oop eerder as toe sal vind.

? Gradeplegtigheid wat meer beteken

Rowena se gradeplegtigheid beteken op persoonlike vlak vir haar baie. “Dit het my tot in my diepste wese geskud toe ek my ma aan die einde van 2020 verloor het. Sy kon my nooit oor die verhoog by ? gradeplegtigheid sien stap, of my hoor sê het: ‘Mamma, ek het dit reggekry’ nie.” Hierdie mylpaal gaan nie oor haar nie, maar oor die huldiging van ? erflating. “Hierdie een is vir haar en vir elke #BruinVrouMetBreins wat aan haarself twyfel, wat almal anders eerste stel, wat dink dat sy te oud is of dat die oomblik verby is.”

Vir die toekoms sien Rowena haarself in ? leierskapsrol waar sy kan voortgaan om betekenisvolle verandering aan te dryf. “Die groot leiers waardeur ek omring was, het vir my gewys dat dit moontlik is om sorgsaam te lei, om ruimtes te skep waar mense gewaardeer voel, en om verandering wat werklik saak maak, aan te dryf.”

Haar verhaal herinner ons daaraan dat onderwys nie net loopbane verander nie; dit hervorm identiteite. Dit hervorm diegene wat eens oorgesien is na diegene wat die toekoms vorm. In die proses bewys dit dat die magtigste leiers soms diegene is wat hulle reis agter die skerms begin, maar die werk insit om hulle drome en aspirasies te verwesenlik.

Page Image:

S'thabile Duma se gradeplegtigheidstorie is nie 'n gewone een nie. Ja, dit is 'n storie van triomf oor baie moeilike omstandighede en dit spreek van volharding. Maar uiteindelik gaan dit oor Ubuntu – oor 'n groep Suid-Afrikaners wat oor grense heen bymekaargekom het om te wys watter wonderlike goed kan gebeur wanneer ons ons harte oopmaak om met welwillendheid te gee en met genade te ontvang.

Aan die begin van 2024 het S'thabile gedink die uitdagings wat sy in die gesig staar, is feitlik onoorkomelik. Sy het geen idee gehad hoe sy deur haar finale jaar van bedryfsingenieurswese aan die Universiteit Stellenbosch (US) gaan kom nie. In die eerste week van Februarie het sy geen blyplek gehad nie, en sy was bang sy sou nie kon registreer weens uitstaande skuld van die vorige jaar nie.

Die behuisingskrisis het verlede jaar 'n hoogtepunt op Stellenbosch bereik en soos baie ander desperate studente, het die jong vrou letterlik aan deure geklop en gesmeek vir verblyf. Terwyl sy kilometers ver in die versengende Februarie-son deur die dorp geloop het op soek na 'n blyplek, het sy gesukkel om haar trane te bedwing.

'n Bietjie meer as 'n jaar later het St'ha – soos haar geliefdes haar noem – die trane vrylik laat vloei. Hierdie keer het sy van vreugde en diepe dankbaarheid gehuil toe sy haar ingenieursgraad saam met haar nuwe Stellenbosse "gesin" gevier het

Toe S'thabile die meeste ondersteuning nodig gehad het, het Ben en Jeanneret Momberg hulle harte en huis vir haar oopgemaak.

Passievol daaroor om te help

Sy was nog altyd baie selfstandig, sê S'thabile. "Ek is iemand wat nie daarvan hou om mense te pla nie, ek probeer dinge vir myself uitsorteer. Maar hierdie keer kon ek nie aan nog maniere dink om myself te red nie."

S'thabile se wanhoop verlede jaar was op 'n manier ironies, want sy was 'n toegewyde vrywilliger by Action4Inclusion, 'n inisiatief wat deur die US se Sentrum vir Sosiale Geregtigheid (CSJ) bestuur word om die "verlore middel"-studente te ondersteun om die gaping tussen talent en finansi?le nood te verklein.

"Ek het drie jaar lank ander gehelp om hulle studieskuld te delg en maniere gevind om geld in te samel deur geleenthede soos die jaarlikse Sosiale Geregtigheid-staptog te re?l," verduidelik S'thabile. "In al daardie tyd wou ek nie hê iemand in die Action4Inclusion-groep moet van my eie stryd weet nie. Ek het altyd 'n manier gevind om my studiegeld te betaal deur aan deure by die US se Kantoor vir Ontwikkeling en Alumni-betrekkinge, studentefinansies en die ingenieursfakulteit te klop wat met dinge soos beurse en verblyf gehelp het."

Toe sy aan die begin van die 2024-akademiese jaar geen uitweg uit haar eie, desperate situasie kon sien nie, het S'thabile 'n vriendin in haar vertroue geneem. In daardie stadium was sy gereed om moed op te gee en terug te keer na haar ouerhuis in KwaZulu-Natal. Maar 'n paar oproepe later is die wiele deur die Action4Inclusion-span aan die rol gesit.

"Ek onthou hoe prof Thuli Madonsela, die direkteur van die Sentrum vir Maatskaplike Geregtigheid, my laatmiddag baie bekommerd gebel het. Sy was gekrenk dat ek nie vroe?r iets oor my probleme gesê het nie. Sy het my verseker dat sy haar bes sal doen om uit te reik na die gemeenskap en hulp vir my te kry."

Die eerste reddingsboei het van 'n goeie vriendin van Madonsela gekom wat aangebied het om S'thabile by te staan met haar uitstaande studieskuld. "Ek was heeltemal oorweldig toe dit tot my deurgedring het dat ek nou kan registreer. Ek sukkel nog steeds om die woorde te vind om my dankbaarheid uit te druk," sê sy.

Onvoorwaardelike liefde

'n Week voor die aanvang van klasse het S'thabile 'n oproep van Jeanneret ontvang wat haar 'n blyplek op die gesin se plaas net buite Stellenbosch aangebied het. "Dit was 'n groot verligting. Aanvanklik was die plan dat ek vir 'n paar weke daar sou bly terwyl ek iets permanents soek," onthou S'thabile.

Jeanneret is ook al 'n paar jaar by Action4Inclusion betrokke. Toe Madonsela Jeanneret met S'thabile in aanraking gebring het, was die Momberg-gesin nog besig om van 'n tragedie te steier. Aan die einde van 2023 is Jeanneret en Ben se seun Benje deur gewapende rowers by 'n kroeg op Stellenbosch geskiet en verlam gelaat.

By S'thabile se gradueringspartytjie het Jeanneret roerend vertel hoe sy binne 'n paar weke soos 'n dogter vir hulle geword het. Sy het hulde gebring aan die "sonstraal" wat S'thabile in 'n moeilike tyd in die gesin se lewe ingebring het. "Ons het net almal op haar verlief geraak," het Jeanneret gesê. Wat net 'n tydelike verblyfre?ling sou wees, het gou permanent geword.

S'thabile erken sy het aanvanklik gestoei met vooropgestelde idees van wit Afrikaanse mense. Toe Ben aanbied om haar die eerste dag dorp toe te neem om klas toe te gaan, was sy baie senuweeagtig om alleen saam met 'n wit boer in 'n voertuig te sit. "Terwyl ek in die parkeerterrein gewag het, het ek gedink: 'Waarin het jy jouself laat beland!?' Toe Ben uitkom, sê hy 'Haai S'tha' en hy maak die deur vir my oop. Niemand het dit nog ooit vir my gedoen nie! Ben is die lieflikste, vriendelikste man wat ek nog ooit ontmoet het."

Sy het later uitgevind Ben het nie werklik gereelde sake op die dorp gehad soos hy beweer het nie – hy het elke dag uit sy pad gegaan om haar na die US-kampus te neem. "Hy het dit met soveel toewyding en sorg gedoen. Ek sal dit nooit vergeet nie," sê S'thabile.

"Ek het nog nooit sulke liefde van mense ervaar wat my nie ken nie. Hulle is so 'n koel, inspirerende gesin. Ons het gereeld saam aan die etenstafel gesit. Sondae was my gunsteling omdat dit gewoonlik braaityd was. Gedurende eksamentyd is ek tot in die afgrond toe bederf.  Jeanneret het seker gemaak ek eet 'n groot ontbyt met eiers vir 'breinkos'. Sy het altyd gevra wat ek vir middagete wou hê en wanneer ek tuiskom, wag daar 'n bord kos in die mikrogolfoond."

Doen goed vir ander

S'thabile sê as sy terugkyk op verlede jaar, laat dit haar dink aan die bekende aanhaling wat Madonsela dikwels gebruik: "Dit neem 'n dorpie om 'n kind groot te maak."

"Ek het dit gesien en ondervind. Al hierdie mense het bymekaargekom om my deur my finale jaar te help, en dit het my lewe vir altyd verander. Danksy hierdie gemeenskap is ek nou 'n gegradueerde. “

"Ek deel my storie nie net om my dankbaarheid uit te spreek nie, maar om mense aan te moedig om aan te hou gee. Selfs as jy nie geld het om te skenk nie, kan jy jou hulpbronne of jou tyd gee. Omdat ek sulke ongelooflike hulp ontvang het, beplan ek om vir ander goed te doen waar ek ook al kan. My lewensroeping is om ander te help. Ek glo ek kan met hierdie graad my gemeenskap en ons land deur innoverende sake-idees help ophef wat tot ons ekonomie en die welstand van ons mense bydra.

"My ervaring in 2024 wys ook dat Nelson Mandela se droom en visie vir ons land moontlik is wanneer ons bymekaar kom. Ek het nou 'n wonderlike gesin op Stellenbosch – iets wat ek nooit gedink het ek sou sê nie!"

Die Mombergs gaan dié naweek S'thabile help om in 'n nuwe woonstel in Kaapstad in te trek waar sy binnekort gaan begin werk.

"Om deel van S'thabile se reis te wees is werklik 'n se?n," sê Jeanneret. "Haar storie is 'n pragtige versinnebeelding van Ubuntu – van wat moontlik is as ons mekaar ondersteun. Om so 'n talentvolle jong vrou te help om haar potensiaal te verwesenlik, is 'n voorreg. Ons wil hê ons jongmense moet groot droom sodat hulle bo omstandighede kan uitstyg en weet hulle is nooit alleen nie."

• S'thabile en Jeanneret moedig mense aan om skenkings aan die Action4Inclusion-inisiatief te doen wat studente met studieskuld help: https://socialjustice.sun.ac.za/projects/action4inclusion/

FOTO: Stefan Els

Page Image:

?

Page Image:

Daar was 'n ligtheid, selfs 'n vrolikheid aan Prof Wim de Villiers in die laaste paar dae op die Universiteit Stellenbosch (US) se kampus voor sy aftrede. Dis asof hy ná tien “rustelose" jare in die tuig as Rektor en Visekanselier homself die vryheid veroorloof het om 'n bietjie asem te skep en vir oulaas plesier te put uit sy werk.

Tydens 'n kampus-wandeling  is hy onbeskaamd nostalgies oor die plek waar hy vir die eerste keer as mediese student 'n pad as Matie begin stap het. Dié reis het hom uiteindelik tot groot hoogtes geneem.

Dis 'n bittersoet tyd om afskeid te neem, sê hy. “Dis nou Maart, binnekort gaan die blare begin verkleur en afval. As jy hier opkyk in Victoriastraat met sy bome, sal jy sien hoe die herfs nader kruip," beduie hy. “Daar is nie 'n mooier kampus waarvan ek weet nie," voeg hy innig by.

De Villiers erken dit gaan 'n vreemde gevoel wees om nie meer daagliks die roete van sy huis na sy kantoor in die statige Administrasie B-gebou te stap nie. “Dis vir my steeds moeilik om die woord 'aftrede' oor my lippe te bring."

Ná 1 April sal hy beslis nog kom “movies" kyk in die Neelsie, sy gunstelingplek op kampus. “Dis so 'n plesier om in te stap en die energie te ervaar van die jongklomp, veral as iemand op die klavier sit en tokkel. Dis die gees van die Universiteit wat so lekker is," merk hy op terwyl hy wuif vir 'n groep studente wat die rektor opgewonde herken. Hy onthou hoe jolig die Neelsie was met die twee Wêreldbekerrugby-feesvieringe in 2019 en 2023.

 “Hoe kan 'n mens nie geraak wees deur so 'n wonderlike kampus nie? Kyk net al die jongmense wat hulle pad vind in die lewe en fantastiese dinge gaan doen..."?

Wêreldklas-inklusiewe universiteit

Onder De Villiers se leierskap het die US se kampus gegroei tot 'n baie ander plek as wat dit was toe hy op 1 April 2015 Rektor en Visekanselier geword het.

Voor die Ou Hoofgebou by die regsfakulteit vertoef hy by die installasie van die aanhef tot die Suid-Afrikaanse Grondwet wat in 2020 onthul is. By die Krotoa-gebou gesels hy oor die naamsverandering van die RW Wilcocks-gebou van ouds en hoe belangrik dit was om hulde te bring aan Eva Krotoa, een van die grootmoeders van Suid-Afrika.

De Villiers was nou betrokke by die US se Visuele Regstellingsbeleid wat in 2021 aanvaar is, die eerste van sy soort aan 'n Suid-Afrikaanse universiteit. Onderweg na die biblioteek wys hy na die muur met kaarte van al die gemeenskappe in en om Stellenbosch. Dit simboliseer die br?e wat die universiteit oor die afgelope meer as 100 jaar in die dorp help bou het.

Teen dieselfde muur is De Villiers se woorde tydens die US se Eeufeesviering verewig: “In sy 2018 Eeufeesjaar vier die US sy suksesse en prestasies. Ons erken ook, met diepe spyt, ons rol in die ongeregtighede van ons land se verlede. Die US verbind hom tot die ideaal van 'n inklusiewe, wêreldklas-universiteit in en vir Afrika. Saam vorentoe."

Die US is die enigste universiteit in Suid-Afrika met 'n Restitusiestelling.

Dis vir De Villiers 'n riem onder die hart dat die US nie meer gebuk gaan onder die stigma van ouds nie. “Ons is nie meer net 'n histories eksklusiewe instelling nie. Ons is 'n wêreldklas- inklusiewe universiteit wat voortdurend na uitmuntendheid streef. Daar word nie meer weggeskram van moeilike gesprekke nie."

Universiteite is instellings vir die eeue, sê De Villiers graag. “Dit was 'n voorreg om deel te kon gewees het van 'n plek wat so 'n reuse-impak gemaak het. Ek noem my termyn die 'rustelose dekade'. Daar was baie uitdagings, maar ook besonder baie waarvoor ons moet dankbaar wees. Ek dink die Universiteit is onteenseglik op 'n beter plek as wat dit was toe ek in 2015 hierheen gekom het. Maar dis nie danksy my nie – alhoewel daar natuurlik ook mense is wat sal sê dis ondanks my! Wat ook al bereik is, glo ek werklik dis omdat daar so 'n besondere span mense is wat saam met my die pad gestap het."

Sy belangrikste fokus was deurgaans die akademiese projek, verduidelik De Villiers. “Soos ek altyd sê: 'The main thing about the main thing is the main thing.' Dit gaan allereers oor akademiese uitnemendheid. Daar is baie ander geraas wat jy moet trotseer, maar ek het vroeg in my bestuursloopbaan besef dis nie 'n gewildheidskompetisie nie. As ek nie van links en regs aangeval word nie, dan doen ek iets verkeerd."

Toe De Villiers 'n dekade gelede ingehuldig is as Rektor en Visekanselier, het hy verklaar dat die US nie 'n “volksuniversiteit" is nie. Hy voel steeds sterk daaroor. “Die universiteit is nie daar om die belange van 'n klein groepie in die Wes-Kaap te dien nie. Dis nie 'n Afrikaanse, Engelse of isiXhosa-universiteit nie, dis 'n juweel in die kroon van nasionale onderwys in Suid-Afrika. Ons is volledig in diens van die gemeenskap."

Kritiek nie persoonlik nie

De Villiers is gelate oor die verbete aanvalle wat hy moes verduur, veral nadat transformasie by die US behoorlik op dreef gekom het onder sy aanvoering. In sy kantoor is elke spotprent wat die afgelope jare in die media van hom verskyn het uitgestal teen die mure. Hy moes soms maar 'n dik vel hê, erken hy. “Ek het aanvaar die kritiek is meestal nie persoonlik nie. Dis nie vir my wat hulle aanval nie, dis idees, ideologie?. Van die spotprente was baie snaaks. Maar hier teen die einde het dit by tye demonies begin raak," grinnik hy en wys na 'n onvleiende spotprent wat in Die Burger verskyn het. 

Sonder 'n sin vir humor sou die fel kritiek wat soms na hom geslinger is hom waarskynlik meer gegrief het. Sy ondeundheid skemer deur in sy gunsteling-koffiebeker met 'n uitbeelding van 'n bekende surrealistiese kunswerk, 'n prentjie van 'n pyp met die onderskrif in Frans “Hierdie is nie 'n pyp nie". “Dis inderdaad nie 'n pyp nie, dis 'n afbeelding van 'n pyp!" lag hy. “Dinge is nie altyd soos dit lyk nie."

Sy ervaring as medikus het hom soms goed te staan gekom wanneer hy as rektor moes bontstaan om die vrede te bewaar. “My professionele opleiding as 'n gastro?nteroloog en internis het my gehelp om objektiwiteit te behou. Op 'n sekere manier het dit soms gevoel of die universiteit 'n pasi?nt is. Medici is baie goed met kompartementalisering. Elke pasi?nt en situasie het 100% van jou aandag nodig. Dokters is ook knap met kompleksiteit hanteer en spanwerk. Dit gaan daaroor om probleme te diagnoseer, krities daarna te kyk, die data te analiseer, die probleme te behandel en dan die kuur te evalueer." 

Die glastafel in sy kantoor – waar vergaderings in onstuimige tye soms tot saans laat geduur het – is tekenend van sy bestuurstyl. Deursigtigheid is belangrik, beklemtoon De Villiers. Hy het  daarvan gehou om in voeling te wees met kollegas en sy oor op die grond te hou. “Dis so 'n bietjie soos die saalrondtes wat dokters doen om pasi?nte se temperature te neem," skerts hy. Van sy beste herinneringe van die afgelope jare was die rektors-ontbyte waar hy gereeld met personeel en studente ontmoet het om te gesels oor dinge wat hulle gelukkig maak én grief.

Spanpoging met Catherine

Wanneer De Villiers sy kantoordeur vandag agter hom toetrek en die sleutels aan sy opvolger, Prof Deresh Ramjugernath, oorhandig, is die eerste prioriteit 'n welverdiende blaaskans. Hy sien uit daarna om te ontspan saam met sy vrou, Catherine, en hul kinders, Katusha, Gera en Braam, en sy drie kleinkinders. Die gesin beplan al lank aan 'n vakansie in die Cederberge. “Ek gaan net 'n bietjie afskakel en rustig wees daar in die natuur. En dan sal ek moet herkalibreer en mooi dink oor die pad vorentoe. En 'n nuisance maak van myself by die huis sodat my vrou my wegstuur!"

?

Dit het vir De Villiers geweldig baie beteken om Catherine aan sy sy te hê met al sy amptelike verpligtinge aan die Universiteit. Sonder haar sou hy nie die afgelope tien jaar se storms so goed kon deurstaan nie, sê hy. “Ek kon dit wraggies nie sonder haar gedoen het nie. Dit was deurentyd 'n spanpoging."

Hy sal graag nog by mediese navorsing wil betrokke bly. Tussendeur beplan hy om sy outobiografie klaar te skryf. Of dit wel die vermaaklike titel sal hê Van Rektum na Rektor ('n sinspeling op sy mediese spesialisveld) soos hy grappenderwys beweer, bly vir eers 'n verrassing.

De Villiers sê hy is gerus dat hy die US oorgee aan 'n bekwame leier wat die Universiteit gewis na nóg groter hoogtes sal stuur. “Prof Deresh is 'n gesoute akademikus en 'n ervare bestuurder. My raad aan hom is eenvoudig: Doe zo voort. Hou jou oog op die bal en vertrou jouself."

Dis vir De Villiers baie spesiaal dat sy laaste week as Rektor en Visekanselier saamgeval het met die Universiteit se Maart-gradeplegtigheid. Dit was altyd die hoogtepunt van sy jaar wanneer hy elke student persoonlik kon gelukwens met hul prestasies. “Oor die afgelope tien jaar het ons meer as 90 000 kwalifikasies toegeken. Dis 'n besondere bydrae tot menslike kapitaal."    ?

Voor De Villiers groet en in Victoriastraat opstap na sy huis, noem hy dat sy knie? deesdae lol. “Dis van al die marathons wat ek gedraf het. Ek het in 2019 my laaste marathon voltooi. Dit was baie rof, ek het swaargekry. Deesdae ry ek eerder fiets om fiks te bly. Dis een ding wat ek sal aanhou doen – om jaarliks aan die Kaapstad-fietstoer deel te neem om geld in te samel vir behoeftige studente. Dit lê my baie na aan die hart."

Page Image:

?

Students at Stellenbosch 中国体育彩票 now have access to nutritious, easy-to-prepare Food Sock meals, available at Maties Coffee Hub in the Matie Shop at the Neelsie. The R45 meal kit serves up to four people, offering students an affordable and convenient meal solution.

This initiative is part of SUNCOM and Factory 209’s efforts to address the rising food insecurity challenges among the student community. Malnutrition and not knowing where your next meal will come from can place significant stress on students. SU aims to solve this challenge with a flavourful and nutritious one-pot-wonder that only requires water.

Founded in 2023 by Carl van Blerk, Food Sock was developed to tackle food security and loadshedding challenges in South Africa. The meal kits are designed for convenience, ensuring students enjoy wholesome meals despite financial challenges.

Each meal has been developed with inputs from culinary experts, including renowned Chef Francois Ferreira and celebrity chef Nataniel, to guarantee taste and nutritional value. Various flavours are available, including chicken pasta, tomato bredie, chakalaka samp and beans, mac and cheese, mutton stew, chicken veg soup and even traditional melkkos.

To purchase your Food Sock meal kit, visit Maties Coffee Hub at the Neelsie today.

中国体育彩票 Factory 209 (Pty) Ltd

Factory 209 (Pty) Ltd, a subsidiary of Stellenbosch 中国体育彩票 enterprises (USE), serves as the commercial vehicle for SUNCOM. It oversees multiple business initiatives, including Matie Shops, the Central Events and Conference Office (CECO), and Gradlinc. CECO manages event spaces, rentals, and conference facilities, while Gradlinc functions as an employment platform connecting SU graduates with potential employers.

Page Image:

?

By Antoinette van der Merwe, Chief Director Information Technology

Aligned to the Educause Top 10 issues for building a trusted, resilient institution, IT will focus in 2025 to be SU's strategic partner on our digital transformation journey by increasing collaboration with all our stakeholders and streamlining the IT project management portfolio.

We cannot do so without a cohesive and collaborative team, and we will pay special attention to staff wellness and attracting, developing and retaining staff. We recognize the urgent need to modernize the IT ecosystem and the institutional business processes. We will partner with our stakeholders to do so with a special focus on security, the mapping of as-is and to-be ICT architecture and the governance of Institutional software solutions. We will also focus on establishing an adaptive governance framework paying special attention to the acceptable use of ICT resources, including security, data management, identity access management and AI.

The “data-empowered institution" is a top priority on the Educause's top 10 issues list. IT looks forward to working with all stakeholders to unlock the tremendous potential whilst mitigating data management and governance risk. Cybersecurity and AI are also identified as some of the most severe global risks over the next 2 and 10 years, and here, we will also closely collaborate with all stakeholders to harness the opportunities provided by AI while increasing our security posture.  ?

Source: The largest risks faced by the world ?

Lastly, we cannot engage in these priorities without a clear focus on further streamlining and simplifying the ICT funding model and procurement process to ensure cost optimization and sustainability. 

? 

?

?

Page Image:

?

?By Nicolette van den Eijkel, Chief Director: Facilities Management

Our focus this year must be on ensuring that we are "future-fit" by embracing innovation, sustainability, and operational excellence. We need to work on having a culture and structure of adaptability and continuous improvement so that our campus facilities and the services we provide are functional today and ready to meet the evolving needs of tomorrow's students and staff while meeting the objectives of Vision 2040. I am excited about the year ahead and the opportunity to realign and assess that we are doing the right things in the right way with the right people and the right resources.  Let us see that in December 2025, we can say: “We are (al)right".

To achieve this, in 2025 the Facilities Management Division will focus on:

The Campus Renewal Project: namely:

• Refurbishment of Admin A

• Refurbishment of Admin B

• Development of the Central Campus Renewal project and the relocation of parts of Agrisciences Faculty to Welgevallen

• Continuation of the existing CRP projects

Implementing the six-year Capital Plan to get approval from Council for funding for infrastructure needs

-       Providing a welcoming environment for all students and staff

-       Improving operational efficiency by

• Aligning the structure of SUFM to ensure that it is “future-fit" and has the right resources in the proper structure; and
  

• Understanding our funding and budgets and ensuring that the right budget is used for the right purposes.
  

-       Harnessing our digital assets and systems to ensure that we improve sustainability and efficiency.

The start of 2025 is good! The Chinese New Year was on 29 January, and we are entering the year of the wood snake, billed as “a year to explore, get inspired and share your light".   I hope we are all inspired to explore and make SU the best university in South Africa.

?

Page Image:

?

?Universities have existed for over 1 000 years and have changed a lot over many centuries, but not as severely as in recent years, when they have faced significant disruption. Consider declining government funding, the rise of alternatives to traditional academic programmes, and the high costs of sustaining undergraduate teaching and research.

If we compare our situation to the likes of Harvard and Oxford, for example, one realises that in Harvard's budget, the recurring revenue (fees) pays only 55 percent of their operating expenses, including salaries. The rest comes from investment income on their $54bn endowment and direct donations this year. As Oxford's retiring vice-chancellor said: “We lose money on every student we admit, and we lose money on almost every research tranche we take…"

We at Stellenbosch 中国体育彩票 (SU) do not live in that world; we cannot absorb loss-making activities without ending in the same way as four or five elite institutions in the world can, with endowments so wildly extravagant that they can afford not to consider economic realities. Even with over 800 years of accumulation and privilege behind them, Oxford does not even serve as many students as we do.

Furthermore, we have our own unique disruptive challenges: the collapse of NSFAS, declining government subsidies and a stagnant economy. Within this challenging environment, we must work towards creating a new kind of public university in South Africa. One thing is for sure: South African universities will have to work smarter, not harder, to ensure that we are sustainable and can increase our beneficial impact on society.

While I am now looking into my crystal ball, I am arranging my thoughts according to the acronym HESU, which I've mentioned to you before. It stands for High Impact, Efficient Scalable 中国体育彩票.

Education changes families

I love to use VS Naipaul's inspiring 1961 novel A House for Mr Biswas to explain how education changes families. Born in rural Trinidad, the grandson of immigrants who came from India as indentured servants (almost slaves), Mr Mohun Biswas could maintain a sense of himself as a man with possibilities and options and in a position to set limits on what he will put up with — also living in a society that will let him survive with this attitude.

Somehow, Mr Biswas survives, marries, supports a family after a fashion, and passes on to some of his children this sense of living in a world with possibilities. This world can reward those who accept the challenges it offers. By the end of his life, his oldest son, Anand, had become a scholarship student at Oxford. Between Anand and his grandparents is the “entire gap in living standards between the wealthy and poor parts of the world today."

Once Anand had gone to Oxford, the Biswas family - who had been poor for centuries, and Anand's great-grandfather had been a near-slave would never be poor again.

To similarly impact South Africa today, and more so in a decade from now, for high-impact, we need three things:

Embrace interdisciplinary learning: to address complex global challenges will require that we cross disciplinary boundaries;

We need lifelong learning; therefore, universities must offer continuous education beyond traditional degrees; and

Instill collaborative learning, as fostering teamwork prepares students for an ever-changing and evolving job market.

For efficiency and scalability, we need to embrace factors such as hyper-automation, hence streamlining our operations with the help of digitization and AI. Personalisation should be centred in our strategy, utilising AI-driven learning tailored to individuals' needs. We need student success analytics — data-driven interventions so that we can improve our academic outcomes. Lastly, we must build on our progress with hybrid and online learning by expanding students' access to flexible, technology-enhanced education.

The 中国体育彩票 of the Future can embrace these changes if they are willing to invest in technology and enable a mindset shift; faculties should see hybrid learning to enhance impact, not a burden.

We need to build sustainable, transformative universities to ensure education remains a driver of social mobility and economic progress. Together, we can make HESU a reality and realise the impact we as a sector can have at an even greater scale in this country.

The future is bright.

?

Page Image:

?

In 2025, the Finance Division wants to contribute to restoring trust in Higher Education in South Africa. EDUCAUSE, a nonprofit association in the United States whose mission is "to advance higher education through the use of information technology", indicated recently that higher education is facing a trust crisis, with public confidence declining sharply over the past decade. Their list of top issues in 2025 identifies key areas where institutions can restore trust by balancing two essentials: competence and care. Their 2025 list highlights areas where technology and data can empower institutions to deliver quality education and a positive experience for students and staff, namely:

·      Data-Empowered Institution through SU's Cloud solutions 

·      Administrative Simplification 

·      Smoothing the Student Journey 

·      Institutional Resilience 

·      Faster, Better, and Cheaper 

·      Putting People First 

·      Building Bridges, Not Walls - Supportable, Sustainable, and Affordable.

Page Image:

Halfpad deur die MBA-program aan die Stellenbosch Bestuurskool, het Davina Mentoor (34), ? departementsbestuurder in die Departement Siviele Ingenieurswese van die Universiteit Stellenbosch, ontdek dat sy swanger was met haar tweede kind.

Dit was reeds ? uitdaging om die eise van ? MBA in te pas. Om dit te doen terwyl jy swanger is en later ? pasgebore baba moet versorg, beteken fyntrap tussen uitputting, spertye en die onverbiddelike werklikheid dat moederskap nie stilstaan vir akademiese ambisies nie. “Ek moet bely dat swangerskap nie deel van my tweejaarplan was nie, maar my plan en God se plan het verskil. Ek moes dit een dag op ? slag aanpak en seker maak dat ek my MBA-spertye vooruit beplan, om ruimte vir noodgevalle te laat.”

Davina se besluit om ? MBA aan te pak, was nie net oor vooruitgang in haar loopbaan nie, maar meer oor die verbreking van generasiekringlope, leiding deur haar voorbeeld, en bewys dat opvoeding en ? gesin nie wedersyds uitsluitend is nie. Haar reis was een van stille krag, vasberadenheid en aanpassing – ? kragtige herinnering daaraan dat, hoewel instellings groot lewensveranderinge tydens ? MBA afraai, die lewe soms sy eie kurrikulum volg.

In September 2023 het Davina geboorte geskenk aan haar seun. Twee weke later was sy terug agter die boeke. “Ek onthou nog duidelik die aanpak van spertye en voorbereiding vir die eksamen, enkele dae nadat ek geboorte geskenk het. Dit was uitputtend, met tye oorweldigend, maar ek het my daartoe verbind om klaar te maak, en ek sou nie opgee nie.”

Die logistiek was meedo?nloos. Omdat sy geweet het dat pasgebore babas feitlik konstant aandag nodig het, het Davina elke beskikbare oomblik vir haar studies uitgesit. “Ek het twee uur per dag oor middagete en voordat ek huis toe gaan, vir werk aan my opdragte uitgesit. By die huis het my tyd aan my man en my kinders behoort. Ek het dit ? re?l gemaak om nooit my skootrekenaar tuis oop te maak nie, tensy dit ? absolute noodgeval was.”

Teen Januarie 2024, toe haar babaseuntjie vier maande oud was, is hy in dagsorg geplaas. Die gewig van die verantwoordelikheid het nooit verdwyn nie, maar Davina het aangepas, ? strategie opgestel en aangehou. Buiten vir die fisiese uitputting, het dit ook ? enorme geestelike en emosionele tol ge?is. Om moederskap, ? akademiese program met baie op die spel, en haar loopbaan te balanseer, het haar oomblikke van intense angs besorg.

“Daar was dae dat ek heeltemal oorweldig was. Met tye het die druk ondraaglik gevoel. Maar ek het myself net gereeld daaraan herinner dat ek my gedagtes beheer. My ma het altyd vir my gesê: ‘Jy is die enigste een wat angs en depressie kan oorkom.’ Daardie raad het my geanker gehou.”

Waarom vroue die swaarste las dra

Hoewel mans en vroue vir MBA’s studeer, lig professor Anita Bosch se verrassende navorsing as die bekle?r van die navorsingsleerstoel: Vroue by die Werk by die Stellenbosch Bestuurskool, ? strak werklikheid uit:

• Vroue dra die meerderheid van die onbetaalde versorgingsverantwoordelikhede, selfs al werk hulle voltyds en studeer.
• Die versorging van kinders word buite verhouding die moeder se plig gemaak, veral in die eerste jaar van ? kind se lewe.
• Vroue in leierskapsrolle ondervind dikwels groter druk om hulleself te ‘bewys’, veral as hulle kraamverlof neem of hulle gesinslewe saam met ambisieuse loopbaandoelwitte moet behartig.

“In teenstelling met ? man, dra die vrou die meeste van die gewig – fisies, emosioneel en geestelik – wanneer sy ? kind het. Daardie eerste jaar van ? baba se lewe is ongelooflik veeleisend. Maar ek was nie bereid om my doelwitte op te offer nie. Ek wou hê dat my kinders moes grootword met die wete dat dit moontlik is.”

Agter elke moeder wat vir ? MBA studeer, is daar ? ‘dorpie’ wat dit moontlik maak en Davina het krag uit haar ondersteuningstelsel geput. “My man, ouers en sibbe was my grootste ondersteuners. Hulle het my regdeur my MBA-reis bygestaan, en ingetree as ek tyd vir studeer of rus nodig gehad het.” En in daardie oomblikke toe niemand kon help nie, het sy op haar diepgewortelde geloof staat gemaak.

Herdefini?ring van leierskap deur moederskap

Vir Davina het die ervaring haar siening van leierskap in besigheid en in die lewe hervorm. “Ek het altyd geglo dat leierskap gegaan het oor die beste wees, om volmaaktheid na te streef. Maar om tydens my studies ? moeder te word, het dit verander. Leierskap gaan oor veerkragtigheid, balans en die neem van moeilike besluite met jou hart.”

Dit het ook haar siening van sukses verander. “Met my vorige kwalifikasies het ek altyd na ? cum laude gemik. Met die MBA wou ek net goed genoeg slaag. Ek moes redeliker verwagtiginge vir myself stel, omdat ek dit nie kon bekostig om uit te brand nie.”

Davina se raad aan toekomstige MBA-moeders:

"Moenie volmaaktheid najaag nie – streef na wat saak maak"

Vir vroue wat wonder of hulle ? MBA kan behartig terwyl hulle groot lewensveranderinge moet navigeer, bied Davina swaar bekomde wysheid:

• Jy is meer bevoeg as wat jy dink. “Ons is gebou om meer te hanteer as wat ons besef. Bly toegewyd en neem sake een tree op ? slag.”
• Prioritiseer, maar moenie uitbrand nie. “Jou gesin kom eerste. Kry ? stelsel wat vir jou werk, en moenie jou welstand vir onrealistiese verwagtinge opoffer nie.”
• Bou ? ondersteuningsnetwerk op. “Jy kan dit nie alleen doen nie. Steun op jou familie, jou vriende en jou geloof.”
• Gryp die onverwagte aan. “Sommige goed in die lewe kan nie beplan word nie. Wat saak maak, is hoe jy aanpas en die uitdaging hanteer.”

Wat kom volgende?

Noudat sy haar MBA verwerf het, dink Davina nie net aan haar volgende loopbaanskuif nie; sy dink aan die boodskap wat sy vir die volgende geslag nalaat.

“Ek wil hê my dogter moet sien dat vroue moeilike goed kan doen. Ek wil hê my seun moet grootword met die wete dat vroue respek, steun en geleenthede om die leiding te neem, verdien. Ek hoop my reis besiel ander vroue om in hulleself te glo, selfs as dit lyk asof die noodlot teen hulle is.”

Moederskap hoef nie met ambisie mee te ding nie. Dit kan ? krag wees wat dit aanvuur. Davina Mentoor is ? lewende bewys hiervan.

Page Image:

Edwin Kriel (39), as verteenwoordiger van die Stellenbosch Bestuurskool, het die verhoog tydens die Universiteit Stellenbosch se gradeplegtigheid in Maart betree met die gewig van die lesse wat deur uitdaging, opoffering en ? onwrikbare verbintenis tot groei geleer is, op sy skouers.

Edwin se reis was glad nie maklik nie. Hy moes ? veeleisende loopbaan, ? jong gesin en ? MBA balanseer, en het tot die program toegetree in ? rol wat hy oor jare as die hoof van internasionale verkope by sy werksplek bemeester het. Maar toe hy moes oorgaan na die rol van hoofbestuurder by een van hulle fabrieke, het hy te staan gekom voor ? leierskapsuitdaging met baie op die spel, wat sy akademiese insigte intyds sou toets.

“Ek het ? aanleg met ernstige bedryfs- en kultuuruitdagings oorgeneem. Daar was min vertroue, die moraal was wankelrig en ek moes prestasie stabiliseer terwyl ek MBA-spertye probeer nakom en drie kinders grootmaak. Dit was die mees intense tydperk van my loopbaan.”

Een van die moeilikste oomblikke was tydens die module oor kontemporêre besluitneming – ? verootmoedigende ervaring wat Edwin na onbekende akademiese terrein gedwing en hom soms aan sy vermo?ns laat twyfel het. Hy sê: “Uiteindelik het daardie module vir my geleer hoe sterk deursettingsvermo? en vertroue in die proses kan wees.”

Ironies genoeg het hy al hoe meer druk ervaar, hoe meer hy uitgeblink het. Nadat hy sy verwagtinge in sy eerste jaar oortref het, het Edwin skielik besef dat hy ? cum laude kon verwerf – iets wat geweldige druk tot elke toets en opdrag toegevoeg het. Maar in sy tweede jaar het hy daardie strewe laat vaar.

“Daar was een module waarin ek nie so goed gevaar het nie en vreemd genoeg was dit ? verligting. Dit het my bevry van die konstante gejaag na top punte en my herinner aan waarom ek hiermee besig was: om te leer, te groei en my kennis betekenisvol toe te pas, eerder as om met ? finale punt behep te wees.”

Edwin se MBA het ? bloudruk vir transformasie en impak geraak, en nie net teorie nie. In sy nuwe, uitdagende posisie het hy ingestap in ? gebreekte organisatoriese kultuur, waar leierskapsveranderinge die werknemers onbetrokke en versigtig vir nuwe inisiatiewe gelaat het. In plaas daarvan om verandering van bo af af te dwing, het Edwin ? benadering gevolg wat hy tydens sy MBA verfyn het: luister, belyn die leierskap en skep ? waardesgedrewe werksomgewing. Dinge het stadigaan begin verskuif.

“Aanvanklik was daar weerstand. Mense was skepties. Maar toe verander iets eendag tydens ? bestuursessie. Die span het ophou wag vir opdragte en mekaar aanspreeklik begin hou. In plaas van ‘hulle’, het hulle begin om ‘ons’ te sê. Dis toe ek geweet het dat die ommekeer begin het.”

Deur leierskapsafrigting, oop dialoog en ? verbintenis tot langtermyn- kultuurverandering, het die fabriek nie slegs sy prestasie verbeter nie, maar ook die vertroue en moraal herbou.

Die mag van waardesgedrewe leierskap

Hoewel tegniese vaardighede noodsaaklik is, het Edwin se diepste les gekom uit lesings oor waardesgebaseerde leierskap wat deur die voormalige direkteur van die Stellenbosch Bestuurskool, prof Mark Smith, gelewer is.

“Voor die MBA het ek leierskap deur die lens van prestasie en invloed beskou. Maar prof Smith het my bekend gestel aan uit jou kernwaardes lei. Dit het alles vir my verskuif.”

Edwin het begin om waardes soos integriteit, ambisie en lojaliteit in sy leierskapsbenadering te integreer, wat na beide sy loopbaan en sy persoonlike lewe oorgedra is. “Wanneer waardes en aksies strook, raak leierskap nie slegs doeltreffend nie, maar ook besielend.”

Edwin was nooit alleen op sy MBA-reis nie. Hierdie prestasie behoort ook aan sy gesin. “My vrou het elke tree saam met my geloop. Sy het die lang ure, die stres en die opofferings wat dit geverg het om alles te balanseer, gesien. Toe ek uiteindelik gradueer, was sy ongelooflik trots, omdat sy hierdie reis saam met my beleef het.”

Sy drie jong kinders het dalk nie die kompleksiteit van ? MBA heeltemal verstaan nie, maar een ding het hulle geweet: Pappa is hard besig om te leer. “Hulle sou my vra hoeveel opdragte ek nog oor het en hulle nuuskierigheid het my geanker gehou. Dit het my herinner aan waarom ek dit doen – om vir hulle ? voorbeeld te stel, om vir hulle die waarde van harde werk en deursettingsvermo? te wys.”

Om die mylpaal te vier, het Edwin ? klein, hartlike samesyn tuis vir hegte vriende en familie gehou. Maar daar was nog ? verrassing: hy het gouemedaljes vir sy vrou en kinders laat maak en dit aan hulle oorhandig in ? simboliese gebaar van gedeelde prestasie. “Die graad het dalk my naam daarop, maar die reis behoort aan ons almal.”

Vooruitsigte vir die toekoms: ? Erflating van doelgerigte leierskap

Edwin se visie vir die toekoms is duidelik: hy wil nie slegs aan die hoof van ? besigheid staan nie; hy wil met doelgerigtheid lei. Vir hom gaan leierskap oor die opbou van kulture wat mense bemagtig, innovasie aandryf en ? blywende impak laat, nie net winsgewendheid nie.

“Oor vyf jaar sien ek my as die HUB van ? doelgedrewe organisasie. Ek wil ? maatskappy lei wat kommersi?le sukses met die ontwikkeling van mense en gemeenskapsimpak balanseer.”

As sy MBA-reis enigiets bewys het, is dit dat groei nie in gemak plaasvind nie; dit vind plaas met uitdaging, veerkragtigheid en in die oomblikke waar jy kies om aan te hou.

Page Image:

?Om 'n tweede PhD te voltooi, is reeds 'n groot prestasie, maar prof Minka Woermann, medeprofessor in die Universiteit Stellenbosch (US) se Departement Filosofie, het die uitdaging 'n stap verder geneem deur 'n doktorsgraad in die Visuele Kunste te verwerf, 'n vakgebied waarin sy geen voorgraadse of nagraadse ondervinding gehad het nie.

Die aanloop tot haar tweede proefskrif is ook merkwaardig aangesien dit in die ervaring van 中国体育彩票 in Desember 2020 gewortel is – 'n traumatiese tyd toe sy haar tot skets gewend het as 'n manier om isolasie meer draaglik te maak.

Woermann het op die kruin van die pandemie met meer as net die onsekerheid van 'n wêreldwye krisis gesukkel. As destydse hoof van die US se Departement Filosofie is sy in administratiewe werk begrawe, met min tyd vir introspeksie. Maar toe sy siek word, het alles verander.

"Ek onthou hoe ek na 'n Excel-blad gestaar het en geleidelik al hoe sieker gevoel het," onthou sy. "En ek het gedink as hierdie ding verkeerd loop, gaan ek nie voor 'n Excel-blad sterf nie." Sy het daar en dan haar rekenaar afgeskakel en in die stille afsondering van isolasie haar tot potlood en papier gewend. Wat begin het as 'n manier om die tyd deur te bring, het 'n portaal geword na iets wat sy eens agtergelaat het.

Woermann se verhouding met kuns is dekades tevore verbreek. Sy het in die laat 1990's vir 'n graad in Beeldende Kunste aan die US ingeskryf, net om dit na 'n paar weke te laat vaar. "Ek het gedink ek moet meer in die wêreld en minder in my eie kop leef," sê sy. Filosofie het toe haar wêreld geword, wat tot 'n PhD en 'n akademiese loopbaan gelei het met spesialisasie in poststrukturalisme, kompleksiteitsteorie en sake-etiek. Kuns, het sy aanvaar, was 'n pad wat permanent gesluit was. Maar gedurende die gedwonge stilte van Covid het skets onverwagte vertroosting gebied. "Ek het iets herontdek wat ek gedink het vir my verlore was: die plesier om te teken."

Hierdie herontdekking het die saadjies vir haar onkonvensionele akademiese reis gesaai. Haar PhD (wat twee jaar later begin het) was nie 'n geringe onderneming nie: Woermann het die vakgebied op doktorale vlak betree, sonder enige formele opleiding buiten kunsgeskiedenis op ho?rskoolvlak. "Dit is regtig moeilik om jou weg na 'n nuwe vakgebied te vind sonder enige leiding," erken sy. "Ek is baie dankbaar teenoor die Universiteit wat so 'n ervaring gefasiliteer het, en teenoor my kollegas in die Kunstedepartement wat my aangeneem het. 'n Volwasse student kom met deugde, maar ook gewoontes en ondeugde – waarvan een hardkoppigheid is!" lag sy.

Sy het gelukkig twee bekwame mentors gehad: prof Stella Viljoen en kunstenaar Ledelle Moe, wat haar deur die teoretiese en praktiese uitdagings van haar navorsing gelei het. "Dit was wonderlik om saam met hulle te werk," sê sy, hoewel sy erken dit soms intimiderend was. "Aan die een kant was ons kollegas; aan die ander kant was ek hulle student."

Haar navorsing het rondom 'n persoonlike en filosofiese vraag vorm aangeneem: Wat is kreatiewe vloei? Daardie ontwykende toestand waar tyd blykbaar oplos, waar die kunstenaar een word met hulle werk, het haar gefassineer. "Ek probeer daardie ervaring teoretiseer deur skets spesifiek as die voorwerp van ontleding te gebruik," verduidelik sy. Om 'n praktykgebaseerde dimensie aan haar studie te gee, het sy 'n onderhoud met die gevierde Suid-Afrikaanse kunstenaar Diane Victor gevoer, wie se tekenproses sentraal in haar navorsing geword het.

As filosoof was sy op 'n natuurlike wyse aangetrokke tot fenomenologie – die studie van geleefde ervaring. "Die vloei-ervaring wyk af van ons algemene toestand van wees in die wêreld. Dit is 'n ander soort menslike ervaring, iets baie skaars, maar diep betekenisvol wanneer ons dit wel te?kom," merk sy op. Haar proefskrif het nie net kreatiwiteit ondersoek nie, maar ook die manier waarop artistieke betrokkenheid individue op 'n nie-instrumentele manier met die wêreld verbind. "Ek voer aan dat kreatiewe vloei 'n kanaal kan wees vir verbeterde kreatiwiteit, maar ook 'n manier om in die wêreld te wees – iets wat ons gevoel van self uitbrei."

Terwyl sy navorsing gedoen het, het sy ook met haar eie sketse ge?ksperimenteer en klein werke vervaardig wat sy in haar proefskrif ingesluit het, maar nie vir assessering nie. "Ek het daardie deel baie geniet," sê sy. "Maar die ironie is dat ek steeds ge?ntimideer word deur sketswerk." Haar akademiese opleiding, gewortel in analitiese duidelikheid, het dikwels met die oop aard van artistieke praktyk gebots. "As filosoof is ek opgelei om dinge te voltooi – om dubbelsinnigheid op te los. Dieselfde neiging was duidelik in my kuns, maar ek het geleer dat kuns daaroor gaan om ruimte vir die onbekende toe te laat."

Dit was moeilik om by die norme van kontemporêre kuns aan te pas. "My toesighouers was ergerlik. Ek het vasgeval in modernisme omdat jy dit konseptueel kan verstaan. Jy kan my filosofie-opleiding sien in die manier waarop ek kuns benader het – baie konseptueel, baie analities." Die keerpunt het gekom toe sy Moe se ateljee besoek het en haar beeldhouwerk, “Return", gesien het. "Om nie net 'n getuie van Ledelle se werk te wees nie, maar ook van haar ateljee en proses, het 'n onuitwisbare indruk op my gemaak. Ek het toe meer soos 'n kunstenaar en minder soos 'n filosoof begin dink."

Vir die pad vorentoe oorweeg sy nuwe maniere om die twee vakgebiede in haar onderrig en navorsing te laat saamsmelt. En wat skets aan betref? "Ek wil meer oefen. Ek het my kunsklasse gestaak toe ek met die PhD begin het, en ek wil graag teruggaan – betrokke raak by die praktiese kant eerder as net die teoretiese."

Met twee PhD's en 'n loopbaan wat nou oor filosofie en kuns strek, het sy 'n akademiese pad uitgekerf wat net so onkonvensioneel as inspirerend is. "Dit was wonderlik om die geleentheid te kry om iets bloot uit die liefde daarvoor te doen," sê sy. "In hierdie stadium in my lewe was dit nogal iets groots."

PHOTO: Stefan Els

 ?

Page Image:

?Toe dr Mari?tte Botha haar eerste graad aan die US ontvang het, het haar pa, Tiny, gesê: "Eendag gaan jy een van daardie rooi doktorale togas dra." Sy woorde was profeties omdat Mari?tte se droom vandeesweek verwesenlik is toe sy haar PhD in Spraak-, Taal- en Gehoorterapie ontvang het. Dit was 'n hoogs emosionele dag toe die gesin almal bymekaargekom het vir haar gradeplegtigheid by die Coetzenburg-sentrum.

Geklee in haar rooi toga, het sy stralend langs die persoon gestaan wat letterlik haar lewe gered het – haar jonger broer, Martin Mans, wat in 2021 sy een nier aan haar geskenk het.

Mari?tte het jare lank met die lewe voortgegaan sonder om te weet dat haar niere stadig besig was om haar in die steek te laat. Sy het altyd haar lae energievlakke aan die druk van die grootmenslewe, moederskap en akademiese eise toegeskryf. Maar 11 jaar gelede het 'n roetine-swangerskapstoets abnormale nierfunksie aan die lig gebring. Sy is met stadium 4-nierversaking gediagnoseer – die stadium net voor eindstadium-niersiekte.

"Ek was 32 toe die nierprobleem gediagnoseer is," onthou sy. "Ek het 'n baie goeie swangerskap gehad, maar net nadat my seun gebore is, moes ek vir 'n biopsie gaan. Die diagnose was 'n skok, en daar was geen duidelike oorsaak nie. Daardie onsekerheid was moeilik om mee saam te leef – nie net vir my nie, maar ook vir my seun se toekoms."

Sy het die skoknuus ontvang net vyf jaar nadat sy haar meestersgraad in spraak-, taal- en gehoorterapie aan die US voltooi het. Sy was vasbeslote om nie toe te laat dat die diagnose haar akademiese ambisies ontspoor nie, en het sy haar studies voortgesit terwyl sy haar gesondheid bestuur het. Sy het vir 'n gevorderde diploma in gehoorapparaat-akoestiek ingeskryf, en teen 2019 het vir haar PhD sy begin voorberei.

Maar halfpad deur haar navorsing het sy die oproep ontvang. "My nefroloog het gesê: 'Jou nierfunksie staan op 10%. Jy het nou 'n oorplanting nodig.' Ek was verpletter. En dit was boonop in die middel van die 中国体育彩票-pandemie."

Met hospitale wat onder groot druk was weens die eerste golf Covid-infeksies, is Mari?tte en haar gesin – wat toe in Gqeberha gewoon het – meegedeel dat ho?risiko-operasies soos hare slegs kon voortgaan as die pasi?nt in dieselfde stad as die oorplantingshospitaal woon. Die gesin het dus hulle lewens ontwortel en tydelik verhuis na Kaapstad.

Dié skuif het dit vir haar moontlik gemaak om 'n operasie by die Christiaan Barnard-gedenkhospitaal te ondergaan onder die sorg van die bekende oorplantingchirurg prof Elmin Steyn, hoof van chirurgie by die US se Tygerberg-kampus. Maar die operasie sou nie moontlik gewees het sonder een buitengewone geskenk nie – haar broer, Martin, ook 'n US-alumnus, was 'n perfekte skenkerpasmaat.

"Ek raak nog steeds emosioneel as ek daaroor praat," sê Mari?tte tussen trane deur. "Hy het sonder enige huiwering net eenvoudig aangebied. Dit is iets wat ek nooit kan terugbetaal nie."

Die broer en suster is op 6 April 2021 in die hospitaal opgeneem vir die oorplantingsoperasie. Hulle het die aand voor die operasie saam in 'n hospitaalkamer deurgebring, 'n oomblik wat sy as "ongelooflik emosioneel" beskryf.

"Ek was vinnig by hom nadat die nier verwyder is. Dit was so traumaties om hom so kwesbaar te sien. En toe moes ek volgende ingaan." Die oorplanting self was suksesvol, maar komplikasies het ingetree nadat haar long per ongeluk gedurende 'n riskante narkoseprosedure platgeval het.

"Ek kon nie asemhaal nie. Hulle moes 'n borsdreineringspyp sonder algemene narkose insit. Dit was uiters pynlik. Ek was vir meer as 'n week in die waakeenheid. En weens Covid-protokolle kon ek daarna nie eers my broer sien nie. Ons was besig om in dieselfde hospitaal te herstel, maar was apart."

Die hele tyd het hulle pa en ma, Hermien, angstig op 'n afstand gewag. "Ons is hulle enigste twee kinders. Hulle moes van ons albei buite die saal afskeid neem en is nie weer by ons toegelaat nie. Ek kan my nie indink hoe erg dit vir hulle was nie."

Martin se vrou, Michelle, was ten tye van die oorplantingsoperasie swanger, maar het gekies om hom eers ná die operasie te vertel – uit vrees dat die nuus sy stres sou vererger. "Hierdie oorplanting het die hele gesin geraak," onthou Mari?tte. "Dit gaan nie net oor die skenker en die ontvanger nie. Die rimpel-effek is groot."

Ondanks die ongemak en emosionele tol, het Mari?tte standvastig gebly in haar akademiese fokus. "Ek was vasbeslote om nie 'n blaaskans te neem nie. Ek het twee maande ná die operasie weer begin loop en werk. My werk het vir my 'n doel gegee en my ondersteuningstelsel – my ongelooflike studieleier, dr Berna Gerber, my gesin en veral Martin – het my krag gegee. Ek kon my PhD binne die voorgeskrewe tydsraamwerk voltooi.

"Ek sal my mediese span, my geliefdes en bowenal Martin ewig dankbaar bly. Hy het my meer as net 'n nier gegee; sy skenking het my die geleentheid gegee om klaar te maak met dít wat ek begin het. En daarom sal ek nooit ophou om daarna te streef om 'n verskil te maak nie en ek hoop om ander te inspireer wat groot struikelblokke moet oorkom terwyl hulle studeer."

Mari?tte se doktorale navorsing het op die ondervindings van spraak-taalterapeute en versorgers in oorkruislinguistiese en oorkruiskulturele kontekste gefokus. Dit is 'n onderwerp wat haar na aan die hart lê.

"Ons het 12 amptelike tale in Suid-Afrika. Die meeste spraakterapeute is steeds Afrikaans- of Engelssprekend, en daar is 'n behoefte aan meer kultureel- en taalkundig-responsiewe praktyke. My studie het praktiese riglyne gelewer wat ek hoop terapeute sal help om hulle kli?nte meer doeltreffend te bedien."

Vandag floreer sy. "Ek voel soos 'n nuwe mens. Ek het energie, ek oefen vyf dae per week. Ek is nou 'n landloper. Ek het van nul na 100 gegaan!"

In 'n roerende gebaar het sy haar proefskrif aan Martin opgedra. "Dit sou nie sonder hom moontlik gewees het nie. Ek wil hom, en alle orgaanskenkers, vereer vir die ongelooflike geskenk van lewe."

Mari?tte is passievol daaroor om groter bewustheid oor orgaanskenking te skep. "Mense moet weet watter verskil dit kan maak. Ek was gelukkig – ek het 'n skenker in my familie gehad. Nie almal het dit nie."

• Om meer uit te vind oor hoe om 'n orgaanskenker in Suid-Afrika te word, besoek die webtuiste van die Orgaanskenkerstigting van Suid-Afrika by www.odf.org.za, of skakel 0800 22 66 11.

Foto: Dr Mari?tte Botha en haar broer Martin Mans.

Foto deur Stefan Els?

Page Image:

Medeprofessor Firdouza Waggie word op 1 April die nuwe Uitvoerende Hoof van die Departement Gesondheidsberoepe Onderwys (DGBO) aan die Universiteit Stellenbosch se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe (FGGW).

Waggie, wat sedert 2020 Adjunkdekaan vir Kliniese en Gemeenskapsbetrokkenheid in die Fakulteit Gemeenskaps- en Gesondheidswetenskappe aan die Universiteit van Wes-Kaapland (UWK) was, blyk perfek geplaas om die leierskap van die DGBO oor te neem.

“Een van die dinge wat sterk na vore gekom het in die strategieplan van die Universiteit Stellenbosch se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe is dat dit ook 'n fokus op interprofessionele onderwys het," sê sy. “En dit, vir my, is regtig wonderlik.

"Ek was een van die stigterslede van die Interprofessionele Onderwyseenheid by UWK in 2012. Dit het gegroei en is nou ? leier in interprofessionele onderwys – by UWK, in die streek en regoor Afrika, en is ook wêreldwyd redelik goed geposisioneer. Dit was een van die eerste universiteite wat ? toegewyde interprofessionele onderwyseenheid gehad het."

Spesialiseer in onderrig en leer

Waggie, wat haar loopbaan as fisioterapeut by Groote Schuur-hospitaal begin het nadat sy in 1991 met ? BSc (Fisioterapie) aan UWK gegradueer het, is in 1994 deur UWK gewerf om as kliniese ko?rdineerder en dosent in fisioterapie aan te sluit. In 1996, as ? grondslagonderrig-en-leerspesialis, het sy begin om kern interprofessionele modules te ko?rdineer, te ontwikkel en in die FGGW se kurrikulums te integreer: "Dit was die keerpunt in my loopbaan."

Gedurende daardie tydperk het Waggie ? MSc (Fisioterapie) in 2002 voltooi en ? PhD (Onderwys) in 2011. Sedert 2012, as Direkteur van UWK se Interprofessionele Onderwyseenheid, het sy ? sleutelrol gespeel in die ontwikkeling van kernmodules in interprofessionele onderwys in die Fakulteit Gemeenskaps- en Gesondheidswetenskappe.

"In die post-1994 [politieke] bedeling was daar ? groot klem op primêre gesondheidsorg," onthou sy. "Die hele benadering tot gesondheid het verander – van ? genesende na 'n voorkomende benadering. Daardie beleidsverandering het beteken dat alle gesondheidswerkers na hierdie nuwe benadering geherori?nteer moes word.

"UWK het besef dat dit nodig is om dit in die kurrikulum te integreer en studente voor te berei om in ? primêre gesondheidsorgopset te werk. My rol was om te kyk hoe om ruimtes in die kurrikulum te skep om hierdie gemeenskaplike kernkurrikulum oor die hele linie op te lei en te ontwikkel."

Die Fakulteit Gemeenskaps- en Gesondheidswetenskappe het sy eerste primêre gesondheidsorgmodule in 2000 bekendgestel. “Ek het dus goeie ondervinding in kurrikulumontwikkeling en kurrikulumtransformasie," sê Waggie trots.

Bevordering van samewerking

Sy is duidelik opgewonde oor haar nuwe pos by die Universiteit Stellenbosch se DGBO: "Ek betree nie in ? spasie wat heeltemal nuut is nie. My doel is om dit wat tans daar is te verbeter en waarde tot dit toe te voeg."

Waggie wys daarop dat samewerkende praktyk nog ? belangrike deel van haar visie vir die Departement is. “My sterkpunt is spanwerk," sê sy. "Maar dit sal nie in ? vakuum plaasvind nie. Die Universiteit Stellenbosch het reeds programme wat tot hierdie visie van my spreek."

Sy voeg by: "Ek glo ho?ronderwysinstellings moet nader aan mekaar begin werk. Ek gaan nie ? silo-benadering volhou nie. Ek glo sterk dat die Universiteit Stellenbosch, UWK, Universiteit van Kaapstad en Kaapse Skiereiland Universiteit van Tegnologie baie nouer moet begin saamwerk.

“As jy kyk na die huidige uitdagings wat ons land ervaar, insluitend die groot finansi?le besnoeiings in ho?r onderwys, moet ons regtig anders na dinge begin kyk. Hoe begin ons binne hierdie klimaat werk, wat is die dringende behoeftes en hoe kan ons gesamentlik oplossings vind?

"Ons het nie die luukse om dienste te dupliseer nie; ons moet strategies begin wees en inligting en hulpbronne deel en mekaar help. Vir my gaan dit die sleutel wees. Ek is van plan om my netwerke te benut en ? brug te wees."

Waggie verwys ook dikwels na die uitdaging van medeskepping wat ho?r onderwys in die gesig staar: "Hoe skep ons saam in die ruimtes van ho?r onderwys tussen die verskillende beroepe en met die gemeenskappe waar ons werk? Dit is vir my ? groot klem om in gemeenskappe te begin werk om kennis saam te skep. Sodoende spreek ons ook die kwessie van sosiaal verantwoordbaarheid aan.

"Dit is vir my die volgende vlak in gesondheidsberoepsopleiding. Ons moet kyk na die groter ekosisteem binne ho?r onderwys en begin om hierdie idee van hoe ons saam skep uit te pak – of dit nou in navorsing of innovasie, in leer of onderrig is, of byvoorbeeld in ons gemeenskapsbetrokkenheidsaktiwiteite. Dit is die pilare waarvoor ons as akademici verantwoordelik is."

Transformasie van Gesondheidsberoepe Onderwys

Transformasie van die kurrikulum vir gesondheidsberoepe onderwys (GBO) is nog ? kwessie wat vir Waggie baie belangrik is: "Ons moet op ? ander manier na gesondheid begin kyk; ons ingesteldheid moet verskuif na ? manier om te kyk na hoe ons GBO sosiaal verantwoordbaar aan gemeenskappe maak.

"Ons moet billike gesondheidsorgstelsels voorsien en, vir ons studente, moet ons die idee bevorder van wat dit beteken om sosiaal responsief te wees. Vir my is dit die sleutelbeginsels van hoe ons die onderwyskurrikulum vir gesondheidsberoepe kan transformeer."

Waggie volg ? pragmatiese benadering om haar visie te verwesenlik, en prioritiseer die vestiging van vertroue-gebaseerde verhoudings. Sy beplan om individueel met elke DGBO-personeellid in gesprek te tree om hul agtergronde, aspirasies en perspektiewe te verstaan.

Sy erken die belangrikheid van ? deurdagte en gemete benadering: "Ek is bewus daarvan dat ek ? ruimte betree wat vir my meestal onbekend is. Ek sal klein begin en geleidelik geleenthede ondersoek om met ander departemente saam te werk. Die bou van sterk verhoudings en vennootskappe is fundamenteel tot alles wat ek doen, en dit sal deurslaggewend wees vir die sukses van my strategie alleen. Ek weet ek kan nie alleen doen nie."

Tog is Waggie vol vertroue dat daar ondersteuning by die FHMS is vir haar visie. "Daar is ? gewilligheid om ? interprofessionele, samewerkende praktyk in die Fakulteit te begin," sê sy. “Dit is vertroostend."

Waggie is ook goed geposisioneer om ? rol in ho?r beroepsonderrig verder weg te speel. Sy is ? stigterslid van die Africa Interprofessional Education Network (AfriPEN) sedert die stigting daarvan in 2015 en ? uitvoerende lid van The Network: Towards Unity for Health sedert 2023.

Sy is veral gretig om ? rol te speel in die bou van kapasiteit binne Afrika-universiteite. "Ek wil meer fokus op die versterking van gesondheidsberoepsopleiding op die Afrika-kontinent, veral by ander universiteite in Afrika," sê sy.

"Die FGGW is goed geposisioneer om onderwys in gesondheidsberoepe te bevorder – plaaslik, streeks-, regoor Afrika en wêreldwyd. Dit het sterk programme en ? gerespekteerde internasionale aansien in die veld."

Page Image: